تیرچه کرومیت یکی از پیشرفته‌ترین و پرکاربردترین اعضای سازه‌ای در ساخت انواع سقف‌های ساختمانی به شمار می‌رود. این نوع تیرچه با ترکیب اسکلت فلزی و پاشنه بتن یا فولاد، امکان اجرای سقف‌های سبک، مقاوم و با سرعت بالا را فراهم می‌سازد. ویژگی بارز تیرچه فلزی کرومیت، حذف شمع‌بندی و کاهش زمان اجرای سقف است که علاوه بر افزایش بهره‌وری، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های کل پروژه می‌شود. همچنین به دلیل شکل هندسی و نوع اتصال اجزا، این تیرچه مقاومت مناسبی در برابر بارهای زنده و مرده داشته و ایمنی بالایی را برای ساختمان تأمین می‌کند. در ادامه شما را با این نوع تیرچه بیشتر آشنا خواهیم کرد.
تیرچه فلزی کرومیت چیست؟
تیرچه کرومیت نوعی عضو سازه‌ای پیش‌ساخته است که عمدتا در ساخت سقف‌های ساختمانی استفاده می‌شود. این نوع تیرچه از ترکیب میلگردهای کششی، قطعات جان مورب مانند تسمه یا میلگرد و بال فوقانی از جنس نبشی یا تیرآهن ساخته می‌شود. طراحی ویژه این تیرچه باعث می‌شود بار بتن تازه و سقف را بدون نیاز به شمع‌بندی موقت تحمل کند. در نتیجه سرعت اجرا را افزایش داده و هزینه‌های اجرایی را کاهش می‌دهد. استفاده از تیرچه فلزی کرومیت علاوه بر سبک‌سازی سقف، باعث یکپارچگی بیشتر سازه و سهولت اجرای تاسیسات برقی و مکانیکی در فضای بین تیرچه‌ها می‌گردد. همچنین، این سیستم در بسیاری از پروژه‌ها به همراه سنگدال بتنی به کار می‌رود تا فرآیند نصب و اجرا سریع‌تر و ایمن‌تر انجام شود و مقاومت و دوام سقف نیز افزایش یابد.
اجزای تیرچه فلزی کرومیت کدام است؟
همانطور که اشاره کردیم تیرچه کرومیت یکی از اجزای کلیدی در ساخت سقف‌های مدرن است که با توجه به ویژگی‌های فنی و مزایای اجرایی، سهم زیادی در کاهش هزینه‌های پروژه نسبت به سیستم‌های سنتی مانند نیوجرسی بتنی دارد. شناخت دقیق اجزای تیرچه کرومیت می‌تواند به انتخاب گزینه‌ای ارزان تر در مقایسه با قیمت نیوجرسی بتنی کمک کند. در ادامه شما را با اجزای تیرچه کرومیت آشنا می کنیم.
بال تحتانی
بال تحتانی تیرچه فلزی کرومیت معمولا از یک تسمه فولادی ساخته می‌شود و نقش اصلی آن تحمل نیروهای کششی است. این بال در هنگام حمل‌و‌نقل، بتن‌ریزی و همچنین بهره‌برداری از سازه، تحت کشش قرار می‌گیرد و وزن مرده (خود تیرچه و بتن) و بارهای زنده سقف را منتقل می‌کند. کیفیت و ابعاد بال تحتانی تأثیر زیادی بر مقاومت کلی تیرچه و پایداری سازه دارد.
بال فوقانی
بال فوقانی تیرچه فلزی کرومیت معمولا از نبشی، تسمه یا حتی ناودانی تشکیل می‌شود و پس از اجرای تیرچه، با بتن سقف درگیر می‌شود. این بال عمدتا نقش تحمل نیروهای فشاری را ایفا می‌کند و همراه با بتن سقف، بخشی از مقطع فشاری تیرچه را تشکیل می‌دهد. همچنین در حفظ تعادل تیرچه در هنگام حمل و نصب نقش مهمی دارد.
عضو قطری
عضو قطری یا میلگردهای مورب، قطعاتی هستند که به صورت زیگزاگ بین بال‌های فوقانی و تحتانی قرار می‌گیرند و وظیفه انتقال نیروی برشی و ایجاد حالت خرپایی در تیرچه را دارند. این عضوها باعث می‌شوند بار وارده به طور یکنواخت بین دو بال توزیع شود و مقاومت تیرچه در برابر خمش و بارهای وارده افزایش یابد. وجود عضو قطری، پایداری و استحکام سازه‌ای تیرچه کرومیت را به طور قابل توجهی بالا می‌برد.
مشخصات مکانیکی تیرچه فلزی کرومیت
مشخصات مکانیکی تیرچه کرومیت عبارت است از:
- میلگردهای مصرفی باید بتوانند در برابر نیروهای وارده بدون شکست تغییر شکل موقت بدهند و پس از رفع نیرو به حالت اولیه بازگردند.
- کلیه میلگردها و قطعات فلزی باید به آسانی و بدون ایجاد ترک یا ضعف ساختاری، قابلیت جوش داده شدن به یکدیگر را داشته باشند.
- اجزا باید بتوانند بدون بروز شکستگی یا کاهش چشمگیر مقاومت، دچار خمیدگی یا تغییر شکل شوند تا در برابر بارهای غیرمنتظره سازه‌ای مقاومت لازم را داشته باشند.
- میلگردها باید در نقطه شکست، از میزان تغییر طول نسبی مجاز طبق استاندارد برخوردار باشند تا امنیت و انعطاف سازه حفظ شود.
- استفاده از میلگردهای ساده یا آجدار از نوع فولاد نرم ((A1 یا فولاد نیمه‌سخت ((A2 مجاز است.
- سایر اجزای فلزی تیرچه باید از فولاد ساختمانی با قابلیت جوش‌پذیری و شکل‌پذیری مناسب تهیه شوند.
- تمام فولاد مصرفی باید منطبق با الزامات استاندارد شماره ۱۶۰۰ ملی ایران باشد.
- کلاف عرضی در تیرچه‌ها باید از جنس فولاد سخت انتخاب شود تا امکان جوش دادن مؤثر و با دوام آن به سایر اجزا فراهم شود.
مزایای استفاده از تیرچه کرومیت چیست؟
برخی از مزایای استفاده از تیرچه کرومیت عبارت است از:
افزایش سرعت اجرا و حذف شمع‌بندی
یکی از مهم‌ترین مزایای تیرچه فلزی کرومیت، امکان اجرای سقف بدون نیاز به شمع‌بندی است. این ویژگی باعث می‌شود تمام طبقات در ساختمان‌های چندطبقه به طور همزمان سقف‌گذاری و بتن‌ریزی شوند، بدون اینکه نیاز به زیرسازی موقت باشد. در نتیجه، سرعت پیشرفت کار به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده و زمان اجرای پروژه کاهش می‌یابد.
کاهش هزینه‌های ساخت و نیروی انسانی
با حذف شمع‌بندی و سرعت گرفتن فرآیند سقف‌سازی، هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب تجهیزات جانبی، اجاره ابزارآلات و استفاده از نیروی انسانی تا حد زیادی کاهش می‌یابد. همچنین به دلیل پیش‌ساخته بودن تیرچه‌ها و سهولت حمل و نصب آن‌ها، نیاز به کارگر ماهر و نیروی انسانی زیاد برطرف می‌شود که خود عاملی مهم در کاهش هزینه‌های کلی پروژه است.
ایجاد فضای مفید برای عبور تاسیسات
تیرچه‌های فلزی کرومیت به دلیل ساختار باز و وجود فضاهای خالی بین جان تیرچه‌ها، قابلیت عبور آسان لوله‌های تاسیسات برقی و مکانیکی از سقف را فراهم می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود اجرای تاسیسات با کیفیت بهتری انجام گرفته و نیاز به تخریب یا تغییر شکل سقف در مراحل بعدی، به حداقل برسد.
سبک‌سازی سقف و افزایش مقاومت سازه‌ای
استفاده از تیرچه فلزی کرومیت باعث کاهش وزن کل سقف نسبت به سقف‌های سنتی می‌شود. سبک‌تر شدن سقف علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف مصالح ساختمانی، موجب افزایش ایمنی سازه به ویژه در برابر نیروهای لرزه‌ای و زلزله خواهد شد، زیرا بار وارده به ستون‌ها و فونداسیون کاهش می‌یابد.
کیفیت بالا و ایمنی بیشتر
تیرچه‌های کرومیت معمولا به صورت صنعتی و طبق استانداردهای مشخص تولید می‌شوند؛ بنابراین کیفیت مواد مصرفی و فرآیند جوشکاری و مونتاژ کنترل می‌شود. این مسئله سبب افزایش مقاومت و ایمنی سقف و کاهش احتمال وقوع خطاهای اجرایی در محل کار می‌گردد.
معایب استفاده از تیرچه کرومیت کدام است؟
در ادامه، مهم‌ترین معایب سقف تیرچه کرومیت را بررسی می کنیم.
- وابستگی به جوشکاری با کیفیت: اجرای صحیح و مقاوم سقف کرومیت کاملاً وابسته به کیفیت جوشکاری است و جوش‌های ضعیف یا بی‌کیفیت می‌تواند ایمنی سازه را در خطر بی‌اندازد.
- لزوم دقت در بتن‌ریزی و ویبره: در صورت عدم دقت کافی در زمان بتن‌ریزی و ویبره، احتمال ایجاد حفره، ضعف پیوستگی بتن با تیرچه و کاهش مقاومت نهایی سقف وجود دارد.
- ایجاد صدا و لرزش: در صورت عدم اجرای صحیح و یا استفاده از مصالح نامناسب، امکان انتقال صدا و لرزش به طبقات پایین وجود دارد.
- نیاز به کنترل دقیق اجرای میلگردهای حرارتی و تقویتی: عدم رعایت صحیح و کافی میلگردهای حرارتی و کلاف‌های عرضی می‌تواند موجب بروز ترک یا کاهش دوام سقف در بلندمدت شود.
- محدودیت در دهانه بسیار بلند: این سیستم برای دهانه‌های خیلی بلند مناسب نیست و در این حالت ممکن است دچار خیز یا لرزش بیشتر از حد مجاز شود.
اهمیت استفاده از تیرچه فلزی کرومیت در ساخت و ساز مدرن
در مجموع تیرچه کرومیت با ویژگی‌های ممتاز خود مانند حذف نیاز به شمع‌بندی، افزایش سرعت اجرا، تسهیل عبور تاسیسات و سبک‌سازی سازه، به عنوان یک راهکار هوشمندانه و مقرون‌به‌صرفه برای اجرای سقف در پروژه‌های ساختمانی مدرن شناخته می‌شود. این سیستم در کنار اجزای تکمیلی مانند دیوار خودایستا، امکان طراحی فضاهای بازتر، انعطاف‌پذیرتر و ایمن‌تر را فراهم می‌کند و به بهینه‌سازی هزینه‌ها و تسهیل مراحل ساخت‌وساز کمک چشمگیری می‌نماید.