در زمان ساختوساز باید بتوانید مقدار مصرف بتن در هر متر مربع را محاسبه کنید. وقتی میزان بتن مصرفی را بدانید، می‌توانید در مورد خرید مقدار مواد و مصالح مصرفی تصمیم بگیرید و کمتر یا بیشتر از نیاز خود خریداری نکنید. این موضوع در حوزه سقف تیرچه بلوک و فونداسیون و ستون از اهمیت زیادی برخوردار است. در محاسبات مالی نیز بسیار کمک کننده خواهد بود.
موارد تعیین کننده محاسبه مقدار بتن مصرفی در هر متر مربع اسکلت فلزی
در صنعت ساختوساز، استفاده از سازه‌های فولادی به‌دلیل دوام، استحکام و مقرون‌به‌صرفه بودن، رواج بیشتری یافته است. با این‌حال، استفاده از بتن هنوز در این سازه‌ها برای اهداف مختلف مانند پی، دال و ستون ضروری است.
محاسبه مقدار بتن مورد نیاز برای سازه فولادی برای اطمینان از یکپارچگی سازه و پایداری ساختمان بسیار مهم است. این محاسبه شامل درنظر گرفتن عواملی مانند نوع سازه فولادی، ظرفیت باربری سازه و الزامات خاص پروژه است.
فرآیند محاسبه مقدار مصرف بتن در هر متر مربع معمولا شامل تعیین حجم بتن مورد نیاز بر اساس ابعاد و طراحی سازه فولادی است. این شامل درنظر گرفتن ضخامت و مساحت عناصر بتنی و توجه‌به هرگونه تقویت‌کننده یا افزودنی اضافی است که احتمالا لازم باشد.
علاوه‌بر این، محاسبه کیفیت و مقاومت بتن مورد نیاز برای برآورده‌کردن الزامات سازه‌ای و قوانین ساختمانی را درنظر می‌گیرد. این تضمین می‌کند که بتن مورداستفاده در سازه فولادی قادر به تحمل بارهای مورد انتظار و شرایط محیطی است.
محاسبه دقیق مصرف بتن در سازه فولادی برای اطمینان از ایمنی، دوام و عملکرد ساختمان ضروری است. با درنظر گرفتن دقیق الزامات خاص و طراحی پروژه، متخصصان ساختوساز به‌طور مؤثر میزان بتن را تعیین می‌کنند و در تکمیل موفقیت‌آمیز سازه فولادی نقش دارد.
چه معادل هایی برای مقدار مصرف بتن در هر متر مربع وجود دارد؟
قبل از هر چیزی مهم است بدانید که هنگام خرید بتن از واحد متر مکعب استفاده می‌شود، نه تن یا مترمربع. در مورد معادل‌های دیگر باید گفت، هر متر مکعب بتن برابر با ۲.۴ تن یا ۲۴۰۰ کیلوگرم است. هر مترمکعب بتن مسلح برابر با ۲.۵ تن یا ۲۵۰۰ کیلوگرم است.
هر مترمکعب، به‌عنوان واحد حجم شناخته می‌شود و برابر است با طول*عرض*ارتفاع. این درحالی‌است که مترمربع واحد سطح و برابر است با طول*عرض. برای مشخص‌کردن مقدار بتن مصرفی در هر متر مربع اسکلت فلزی باید تعیین کرد که در هر ۱۰۰ متر مربع، چند متر مکعب بتن باید تهیه شود.
به‌عنوان مثال، برای سقف کامپوزیت، ضخامت بتن مورد نیاز ۱۰ سانتی‌متر است. پس به ازای هر ۱۰۰ متر مربع، باید ۱۰ متر مکعب بتن تولید کرد.
میزان بتن مورد نیاز برای هر متر مکعب
میزان بتن مصرفی تقریبا برابر با ۰.۴ مترمکعب در هر مترمربع زیربنا محاسبه می‌شود. به‌عنوان مثال، برای ۱۰۰۰ مترمربع زیربنا باید به میزان ۴۰۰ مترمکعب بتن تولید شود.
میزان بتن مورد نیاز در فونداسیون
در فوندانسیون برای محاسبه مقدار مصرف بتن در هر متر مربع به مترمکعب، باید نقشه ساختمان را ملاک محاسبات قرار داد. مجموع حاصلضرب طول و عرض و ضخامت نوارهای فونداسیون مقدار بتن مصرفی را تعیین می‌کند. به این مثال دقت کنید:
حدود ۵۰ درصد فوندانسیون را باید بتن ریخت. فونداسیونی که ۲۰۰ متر مربع است، باید نصف آن یعنی ۱۰۰ متر مربع آن را بتن‌ریزی کرد. برای تعیین حجم بتن مصرفی باید ضخامت بتن ریزی فونداسیون را نیز محاسبه کرد.
ضخامت بتن فونداسیون
برای محاسبه ضخامت بتن مصرفی فونداسیون تعداد سقف‌ها را باید ملاک درنظر گرفت. ضخامت فونداسیون مستقیما با تعداد سقف‌ها ارتباط دارد. ساختمانی با تعداد سقف‌های بیشتر به میزان بتن مصرفی با ضخامت بیشتر هم احتیاج دارد.
میزان بتن مورد نیاز در سقف و تیرچه بلوک
در تعیین مقدار بتن مصرفی در هر متر مربع اسکلت فلزی به مترمکعب لازم است تا سقف و تیرچه و بلوک را نیز درنظر گرفت. در سقف تیرچه بلوک، بتن سقف را به این شکل محاسبه می‌کنند:
با درنظر گرفتن ۵ سانتی متر، باید تقریبا ۰.۱۸ مترمکعب در هر مترمربع زیربنا بتن تولید کرد. به‌عنوان مثال، سنگدال بتنی که ۱۰۰ متر مربع است، نیاز به حدود ۱۸ مترمکعب بتن برای سقف تیرچه بلوک دارد. موارد زیر را در تعیین مقدار بتن مصرفی در نظر بگیرید:
- متراژ دال * ۱۷/۰
- متراژ دال * ۱۸/۰
- متراژ دال * ۱۹/۰
- متراژ دال * ۲/۰
- متراژ دال ÷ ۶
- متراژ دال ÷ ۸
- متراژ دال *۰٫۴ = مقدار مخلوط بتنی به تن
مقدار مخلوط بتنی به تن ÷ ۴/۲ (وزن مخصوص بتن) = حجم مخلوط بتنی مصرفی
هزینه بتن مصرفی به‌دلیل عوامل مختلفی مانند تورم، افزایش هزینه‌های نیروی کار و افزایش تقاضا برای موادخام به‌طور پیوسته در حال افزایش است. بنابراین قیمت دال بتنی منجر به چالش‌هایی برای شرکت‌های ساختمانی و افرادی شده است که به‌دنبال ساختوساز یا بازسازی هستند.
محاسبه ضخامت بتن مصرفی سقف تیرچه بلوک
مقدار مصرف بتن در هر متر مربع از سقف تیرچه (فوم یا یونولیت) در وهله اول باید ضخامت بتن این دال محاسبه کنیم. این ضحامت معمولا ۵ سانتی‌متر درنظر گرفته می‌شود. این مقدار نباید کمتر از یک دوازدهم فاصله بین تیرچه‌ها باشد.
اگر از این دال بتنی استفاده شود، ضخامت بتن مصرفی سقف تیرچه یونولیت حداقل باید ۸ سانتی‌متر باشد. البته میزان ضخامت درنظر گرفته‌شده در پروژه‌های مختلف متفاوت است.
میزان بتن مورد نیاز در ستون ها
در ساختمان‌های با اسکلت بتنی، بتن‌ریزی باید به‌صورت طبقه به طبقه انجام شود. به این شکل که ابتدا باید آرماتوربندی ستون‌ها صورت گیرد. سپس باید ستون‌ها، تیرها و آرماتوربندی سقف را بتن‌ریزی کرد. این اقدامات را باید برای هر طبقه به صورت مجزا انجام داد و بعد از اتمام هر طبقه به سراغ طبقات دیگر رفت.
روش تعیین مقدار مصرف بتن در هر متر مربع برای ستون ها
برای محاسبه مقدار بتن مصرفی ستون‌ها، ابتدا باید حجم بتن‌خور ستون‌ها را تعیین کرد. برای این‌کار از فرمول زیر بهره می‌گیریم:
به‌عنوان مثال، برای بتن ریزی ستون‌های طبقه دوم یک ساختمان که ۱۲ عدد ستون دارد، باید حاصلضرب ۰/۴ * ۰/۴ را ملاک قرار داد که برابر است با ۰.۱۶.
در ادامه باید ارتفاع بتن‌ریزی را محاسبه کرد. اگر ستون‌ها ۳ متر باشد. پس باید عدد ۰.۱۶ را در ۳ ضرب شود. با توجه‌به تعداد ستون‌ها یعنی میزان بتن مصرفی برای ستون‌های طبقه دوم به این‌صورت محاسبه می‌شود:
بنابراین ۰.۴۸ * ۱۲ = ۵.۷۶ متر مکعب بتن
مقدار مصرف بتن در هر متر مربع برای سقف کامپوزیت
در سازه‌های فلزی سقف کامپوزیت رایج‌ترین سقف است که عموما ضخامتی برابر با ۱۰ سانتی‌متر دارد. هرچند در برخی سازه‌ها ۹ یا ۱۱ سانتی‌متر معرفی شده است اما در اغلب ساختمان‌های فلزی این ضخامت برابر با ۱۰ سانتی متر خواهد بود. بنابراین به ازای هر متر مربع از سقف کامپوزیت باید ۰.۱ مترمکعب بتن تولید شود.
میزان بتن مورد نیاز برای سقف عرشه فولادی
تمامی صحبت‌هایی که در مورد سقف کامپوزیت انجام شد، در مورد سقف عرشه فولادی هم صادق است. این امر برای آن است که سقف عرشه فولادی در واقع نوعی از سقف کامپوزیت محسوب می‌شود. پس میزان بتن مورد نیاز برای این سقف نیز به ازای هر مترمربع، ۰.۱ مترمکعب است. به‌عنوان مثال، یک سقف با مساحت ۱۰۰ مترمربع به ۱۰ متر مکعب بتن نیاز دارد.
میزان بتن مصرفی برای دیوار برشی
عموما ضخامتی که دیوارهای برشی دارند، در نقشه‌های مهندسی برابر با ۳۰ سانتی‌متر درنظر گرفته می‌شود. البته اگر مهندس طراح نتواند به اندازه کافی در پلان دیوار برشی قرار دهد یا اینکه مجبور شود برای اینکه نظم بیشتری به سازه بدهد ضخامت دیوارهای برشی را افزایش دهد.
پس ضخامت دیوارهای برشی به شرایط ساختوساز بستگی دارد و مقدار بتن مصرفی در هر متر مربع اسکلت فلزی به این موضوع برمی‌گردد. اما باز هم باید برای هر مترمربع از زیربنا حدود ۰.۱ مترمکعب بتن تولید کنید. به‌عنوان مثال، برای ساخت سازه‌ای با زیربنای ۱۵۰۰ مترمربع باید ۱۵۰ مترمکعب بتن تهیه کرد، با احتساب اینکه به ازای هر مترمربع از زیربنا ۰.۱ مترمکعب بتن مصرفی نیاز خواهد بود.
در بتن ریزی چه نکات کاربردی باید در نظر گرفته شود؟
تا اینجا در مورد مقدار مصرف بتن در هر متر مربع در ساختمان‌های اسکلت بتنی اطلاعاتی کسب کردیم. در ادامه کمی در مورد روش بتن ریزی دقیق و اصولی نیز، صحبت می‌کنیم. برای انتقال بتن به سقف معمولا از پمپ هوایی استفاده می‌شود. برای این‌منظور لوله پمپ با کمک ماشین میکسر مهار خواهد شد.
در مرحله بعدی، بتن ریزی شروع می‌شود و کم کم در تمامی سطح مورد نظر بتن انتقال پیدا می‌کند. نکته در همین جاست که بتن به تمامی قسمت‌ها منتقل و پخش شود. در واقع باید مطمئن بود که بتن به‌صورت یکنواخت و برابر در تمامی قسمت‌های موردنظر به خوبی پخش خواهد شد.
این‌کار مانع از این می‌شود که بتن در یک قسمت تجمع پیدا کند. در این راستا از وسایل همچون ماله و ویبراتور بهره می‌برند تا بتن‌ها در سراسر سطح به‌طور یکدست و مساوی پخش شوند.
در پایان
در این مطلب تلاش شد تا محاسبه درست مقدار مصرف بتن در هر متر مربع به مترمکعب برای یک سازه فلزی به درستی بیان شود. البته در پروژه‌های مختلف این احتمال هست که از فرمول‌های متفاوتی استفاده شود که در این نوشته تاکید بر مقادیر استاندارد و رایج بود. در پروژه‌های مختلف باید اندازه‌های تیرها، متراژ فونداسیون و تعداد طبقات درنظر گرفته شود. این اعداد اصولا به‌صورت سرانگشتی حساب و کتاب خواهند شد. بنابراین، احتمال اینکه در پروژه‌های مختلف میزان بتن مصرفی در هر مترمربع از سازه متفاوت باشد، وجود دارد.