این روزها شاهد این هستیم که به دلیل هزینه پایین و سهولت در اجرا، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی از سقف دال بتنی به جای سیستم‌های قدیمی و هزینه بر استفاده می‌شود. اما از آنجایی که نحوه قالب بندی سقف دال بتنی تاثیر بسزایی در ایمنی آن دارد؛ برای اجرای باید از تجربه افراد متخصص در این زمینه استفاده کرد. اگر می‌خواهید بیشتر با شیوه قالب بندی سقف دال بتنی و نکاتی که در زمان اجرای آن باید به آنها توجه کنید آشنا شوید تا انتهای این مقاله از سایت رایان پی ما را همراهی کنید.
سقف دال بتنی چیست؟
قبل از اینکه به صورت تخصصی‌تر در مورد نحوه قالب بندی سقف دال بتنی صحبت کنیم ابتدا باید بدانید که اصلا این سیستم سقف‌زنی چیست؟ از نظر فنی به نوعی از سقف که با استفاده از مصالحی مانند بتن و فولاد ساخته می‌شود سقف دال بتنی گفته می‌شود. این مدل سقف بسته به ضوابط و قوانین ساختمان‌سازی می‌تواند از ضخامت‌های مختلفی برخوردار باشد؛ اما معمولا ضخامت آن را بین ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.
سقف دال بتنی طی چند سال اخیر نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط جهان نیز بسیار رایج شده و روشهای مختلفی برای اجرای آن ابداع شده است. توسعه مراحل اجرای سقف دال بتنی باعث شده که در حال حاضر امکان اجرای آن به شکل منحنی نیز فراهم شود. ساخت سقف و کف ساختمان، ساخت فونداسیون، ساخت بالکن، تونل‌سازی، ساخت عرشه پل، روسازی جاده و همچنین ساخت پیاده‌رو و سنگ‌فرش از جمله مهم‌ترین کاربردهای این سیستم سقف‌زنی هستند.
شیوه عملکرد یکی از فاکتورهایی است که بر اساس آن می‌توان سقف‌های دال بتنی را به دو دسته یک طرفه و دو طرفه تقسیم کرد. تفاوت این دو مدل دال بتنی، نسبت طول به عرض دال در آنهاست. معمولا در دال‌هایی که نسبت طول به عرض‌شان کمتر از ۲ است؛ سیستم دو طرفه را اجرا می‌کنند. اما اگر این نسبت بزرگ‌تر از ۲ باشد بهتر است سیستم دال بتنی یک طرفه را انتخاب کنید.
هر کدام از این مدل‌های دال بتنی عملکرد و ویژگی‌های خاص خود را داشته و به همین خاطر قابلیت اجرا در پروژه‌های مختلف را دارند. دال تخت ساده، سیستم تیردال، دال تخت قارچی، دال تخت مشبک، دال تخت مجوف و دال تخت پیش تنیده ۶ مدل سقف دال بتنی هستند که از نظر شیوه اجرا با یکدیگر متفاوت دارند.
انواع دال بتنی
همانطور که اشاره شد؛ این سیستم از نظر روش اجرا و نحوه تحمل بار به دو دسته یک طرفه و دو طرفه تقسیم می‌شود. برای پروژه‌هایی که نسبت دهانه بزرگ‌تر به دهانه کوچک‌تر دال بیشتر از ۲ است؛ دال یک طرفه که در آن دال توسط دو تیر اصلی حمایت می‌شود گزینه مناسب تری است. اما اگر این نسبت کوچک‌تر از ۲ باشد؛ بهتر است به سراغ دال دو طرفه که در آن دال توسط چند تکیه‌گاه و در چهار ضلع پشتیبانی می‌شود بروید که قیمت دال بتنی سقف مختلف نسبت به یکدیگر متفاوت است.
نحوه اجرای سقف دال بتنی به چه صورت است؟
معمولا این مدل سقف را در محل کارگاه و با استفاده از قالب‌بندی و بتن‌ریزی می‌سازند؛ اما امکان خرید آن به صورت پیش‌ساخته نیز وجود دارد. قالب بندی سقف دال بتنی قابلیت اجرا با استفاده از قالب‌های چوبی، فلزی و حتی پلاستیکی را دارد. انتخاب بین این قالب‌ها به فاکتورهای مختلفی نظیر بودجه مشتری، نوع دال و وسعت پروژه وابسته است. به عنوان مثال در سقف وافل معمولا از قالب چوبی استفاده می‌شود؛ ولی برای قالب بندی مدل‌های دیگر سقف دال بتنی بهتر است از قالب‌های فلزی استفاده شود. در سقف‌های دال بتنی معمولا حجم بتن زیاد است؛ به همین خاطر ممکن است در اثر اسلامپ بتن قالب‌های چوبی بشکنند. بنابراین قالب فلزی گزینه مناسب‌تری برای قالب بندی سقف دال بتنی محسوب می‌شود.
نحوه اجرای سقف دال بتنی به این صورت است که ابتدا تعدادی جک صلیبی روی کف طبقه نصب می‌شود. برای اینکه این جک‌ها به صورت تراز سر جای خودشان نگه داشته شوند؛ تعدادی لوله داربستی را به دو طرف ستون اصلی می‌بندند و سپس این لوله‌ها را در محل تقاطع با لوله‌هایی که به اضلاع دیگر بسته شده‌اند تراز می‌کنند. همین روند برای لوله‌های زیر تیرچه‌ها نیز انجام می‌شود. در نهایت نیز نوبت به قالب‌بندی و پس از آن آرماتور بندی سقف دال بتنی می‌رسد.
قالب بندی سقف دال بتنی یک طرفه و دو طرفه
سیستم قالب‌بندی در این دو مدل سقف دال بتنی با هم متفاوت است. در سقف‌های یک طرفه این مرحله با نصب آرماتورهای خمشی در جهت طولی و در یک شبکه آغاز شده و بعد از بتن‌ریزی به اتمام می‌رسد. اما در سقف‌های دال بتنی دو طرفه آرماتورهای خمشی باید در هر دو جهت طولی و عرضی و در دو شبکه بالایی و پایینی اجرا شوند.
چه نکاتی را باید در قالب بندی سقف دال بتنی لحاظ کرد؟
در مرحله بتن‌ریزی، استحکام و پایداری قالب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هر چقدر قالبی که اجرا شده مستحکم‌تر باشد؛ ایمنی سقف بیشتر می‌شود. برای اینکه بعد از اجرا، سقفی محکم و قابل اعتماد داشته باشید باید در مرحله قالب‌بندی رعایت نکات زیر را در دستور کار خود قرار دهید:
- جک های صلیبی که زیر تیرها قرار می‌گیرند باید ۸۰ سانتی‌متر از هم فاصله داشته باشند. فاصله جک‌های زیر تیرچه های پیش تنیده و پیش ساخته نیز باید به ترتیب ۳ و ۱.۲ متر باشد. حداکثر فاصله مجاز بین آنها نیز ۱ تا ۱.۲ متر است.
- قبل از بتن ریزی درون قالب‌ها باید میلگردهای تقویتی درونشان کار گذاشته و آنها را با گیره های پلاستیکی سر جای خود محکم کنید.
- از آنجایی که اجرای این سقف کمی پیچیده است؛ برای مرحله قالب‌بندی و بتن‌ریزی نیروی انسانی کافی در اختیار داشته باشید.
- بین قالب‌ها نباید هیچگونه درزی وجود داشته باشد. ضمن اینکه نگهداری از این قالب‌ها در هوای خیلی سرد یا گرم ممنوع است.
- اگر بین بتن و قالب حفره‌ای به وجود آمد بهترین راه برای از بین بردن این حفره و درآوردن قالب استفاده از روغن مخصوص است.
- بتن‌ریزی را با سرعت ملایم انجام دهید تا قالب‌ها دفرمه یا شکسته نشوند.
مزایای قالب بندی سقف دال بتنی
این مدل اجرای سقف دارای مزایایی به شرح زیر است:
- استحکام سقف در برابر زلزله با استفاده از این شیوه قالب‌بندی افزایش پیدا می‌کند.
- هزینه‌های حمل و نقل کمتری روی دست شما می‌گذارد.
- اجرای سقف دال بتنی سرعت پروژه را بالا می‌برد.
- یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین سیستم‌های اجرای سقف است.
- به مصالح کمتری نسبت به دیگر روش‌ها نیاز دارد.
معایب قالب‌بندی سقف دال بتنی
- آشنایی با معایب قالب‌بندی سقف دال بتنی می‌تواند به شما کمک کند که انتخاب بهتری داشته باشید:
- برای اجرای این مدل سقف نیاز به نیروی انسانی زیادی دارید.
- اگر سرعت عمل در مرحله بتن‌ریزی پایین باشد سرعت باز کردن قالب‌ها نیز کم می‌شود.
- هر چقدر وزن و تعداد قالب‌ها بیشتر باشد به جک بیشتری نیاز خواهید داشت.
شاید از خودتان بپرسید که چرا باید با وجود سیستم‌هایی مانند سقف تیرچه بلوک از سقف دال بتنی استفاده کنم؟ پاسخ این سوال شما در مزایایی است که سیستم سقف دال بتنی دارد. این سیستم هم استحکام بیشتری در برابر زلزله دارد و هم مصالح کمتری می‌خواهد و با هزینه کمتری قابل اجراست. نقشه اجرایی سقف دال بتنی در ۴ مرحله اصلی شامل قالب‌بندی، آرماتوربندی، بتن‌ریزی و برداشت پایه‌های اطمینان پیاده‌سازی می‌شود.