حداکثر دهانه سقف دال بتنی عرشه فولادی و وافل [حداکثر طول + فاصله ستون ها]

یکی از جزئیات مهمی که باید در اجرای هر نوع سقفی به آن توجه شود؛ حداکثر طول دهانه‌ای است که با استفاده از آن می‌توان سقف سازه را ساخت. در این مقاله علاوه بر ارائه توضیحات در مورد حداکثر دهانه سقف دال بتنی به موضوع طول دهانه دیگر مدل‌های سقف نیز پرداخته‌ایم.

حداکثر دهانه سقف دال بتنی چقدر باید باشد؟

برای سقف‌زنی در ساختمان‌های اسکلت فلزی و بتنی می‌توان از انواع دال استفاده کرد؛ اما این میزان بار وارده به ساختمان، نیازهای معماری و همچنین نوع سازه است که تعیین می‌کند چه نوع سقفی باید اجرا شود. علاوه بر این، در تعیین نوع سقف باید حداکثر دهانه را نیز در نظر گرفت. حداکثر طول دهانه سقف دال بتنی بر اساس میزان ضخامت و ارتفاع دال توسط سازمان نظام مهندسی هر منطقه با هدف یکسان‌سازی طرح‌ها تعیین می‌شود.

حداکثر دهانه سقف تیرچه بلوک

این مدل سقف که بر مبنای سیستم تیر-دال یک طرفه اجرا می‌شود رایج‌ترین سیستمی است که برای سقف‌زنی سازه‌های بتنی در ایران کاربرد دارد. این مدل سقف از دو قسمت تیرچه و بلوک تشکیل شده است. بلوک سیمانی، سفالی و یونولیتی بلوک‌هایی هستند که در اجرا این سقف به کار برده می‌شوند. البته وزن پایین یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث شده بلوک‌های پلی استایرن (یونولیتی) بیشتر از سایر بلوک‌ها در این مدل سقف استفاده شوند. به همین خاطر گاهی به این مدل سقف تیرچه یونولیت نیز گفته می‌شود.

حداکثر طولی که در اجرای دهانه سقف تیرچه بلوک باید رعایت کنید ۷ الی ۸ متر است. البته این نکته را نیز باید یادآور شویم که برای این مقدار دهانه باید از تیرچه دوبل استفاده کنید. اگر دهانه بیش از ۸ متر باشد؛ تیرچه پیش تنیده بهترین سیستم برای اجرای سقف محسوب می‌شود. این تیرچه‌ها در ابعاد طولی مختلف از ۸ تا ۱۲ متر تولید می‌شوند. بنابراین حداکثر دهانه سقف تیرچه بلوک در صورتی که از تیرچه پیش تنیده استفاده شود ۱۲ متر است.

حداکثر دهانه سقف پیش تنیده

برای اجرای این مدل سقف در قدم اول کابل‌ها کشیده شده و سپس بتن‌ریزی انجام می‌شود و بعد از اینکه بتن خشک شد؛ کابل‌ها رها می‌شوند. با تحت فشار قرار گرفتن المان بتنی، ظرفیت کششی سقف افزایش پیدا می‌کند. به همین خاطر برای پوشش دهانه‌هایی با ضخامت کم این مدل سقف بیشتر توصیه می‌شود. یکی از مزایای ضخامت کم در دال بتنی پیش تنیده، کاهش بار مرده وارده به سقف است.

با کاهش این بار پوشش دهانه‌ها و کنسول‌ها بلندتر امکان‌پذیر می‌شود. بنابراین از آنجایی که محدودیتی در فاصله بین ستون‌ها در سقف پیش تنیده وجود ندارد؛ این مدل سقف بر روی هر دهانه‌ای قابل اجراست. البته به دلیل مشکل در اجرا، معمولا حداکثر دهانه سقف پیش تنیده را ۳۰ متر در نظر می‌گیرند.

حداکثر دهانه سقف کوبیاکس

داخل دال را در این مدل از سقف به کمک المان‌های پرکننده بیضی یا کروی شکل خالی از بتن کرده تا یک مقطع I شکل به وجود بیاید. این کار باعث می‌شود که بار مرده کاهش پیدا کرده و امکان اجرای سقف کوبیاکس روی دهانه‌های بلندتر فراهم شود. اگر دال تخت باشد؛ حداکثر دهانه‌ای که قابلیت اجرا این سقف را دارد ۶.۵ متر است. اما اگر از سیستم قاب خمشی بتن مسلح که شامل تیر و ستون‌های مجزاست به عنوان دال بتن در سقف کوبیاکس استفاده شود؛ حداکثر طول مجاز دهانه می‌تواند به ۱۸ متر نیز برسد.

حداکثر دهانه سقف یوبوت

برای اجرای این مدل سقف نیز دال مجوف توسط المان‌های پرکننده مکعب مستطیل تو خالی می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که اجرای سقف روی دهانه‌های بلند نیز فراهم شود. المان‌های پرکننده مورد استفاده در اجرای سقف یوبوت در چهار نوع تک، دوبل، یوبوت اصلاح شده و یوبوت از جنس پلی استایرن تولید می‌شوند. در جدول زیر نشان داده‌ایم که حداکثر دهانه مجاز برای اجرای سقف یوبوت در دو نوع قالب تک و دوبل چقدر باید باشد.

حداکثر دهانه سقف وافل

این مدل سقف بسته به شیوه انتقال بار در ساختمان به دو صورت یک طرفه و دو طرفه اجرا می‌شود. تفاوت عمده بین این دو سیستم، حداکثر دهانه‌ای است که پوشش می‌دهند. حداکثر دهانه سقف وافل یک طرفه بین ۸ تا ۹ متر است و این عدد در سقف‌های دو طرفه به ۱۸ متر نیز می‌رسد. تفاوت دیگر موجود بین این دو مدل سقف، شکل قالبی است که در آنها استفاده می‌شود. برای اجرای سقف وافل‌های یک طرفه از قالب‌های مستطیل و برای دو طرفه از قالب‌های مربعی استفاده می‌شود. نوع دو طرفه این مدل سقف برای سالن‌های بزرگ مانند فرودگاه‌ها و سینماها بسیار مناسب است.

حداکثر دهانه سقف طاق ضربی

این مدل سقف که تقریبا قدیمی‌ترین سیستمی است که در معماری سنتی و اصیل ایرانی نیز کاربرد داشته؛ توانایی بالایی در تحمل بارهای قائم دارد ولی بارهای جانبی را نمی‌تواند خیلی خوب تحمل کند. این مدل سقف را بیشتر با هدف زیبایی در سازه‌های تاریخی مورد استفاده قرار می‌دادند. حداکثر دهانه مجار در اجرای سقف طاق ضربی مثل حداکثر دهانه سقف دال بتنی نیست که عدد مشخصی نداشته و به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. در سازه‌های فولادی که سقف طاق ضربی اجرا می‌شود؛ معمولا بین تیرچه‌ها باید ۷۰ سانتی‌متر تا یک متر فاصله بوده و حداکثر دهانه مجاز تا ۶ متر است.

حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی (متال دک)

سقف عرضه فولادی که از نظر فنی در دسته دال‌های کامپوزیتی یا مرکب جای می‌گیرد برای اجرای در سازه‌های فولادی مناسب است و برای پوشش دال در آن از ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌شود.  معمولا عرض ورق‌های گالوانیزه‌ای که برای این کار استفاده می‌شود ۹۱ تا ۹۳ سانتی‌متر و طول‌شان نیز ۱۲ متر است.

البته در صورت نیاز مشتری، قابلیت تولید در طول‌های کمتر از ۱۲ متر را نیز دارد. حداکثر دهانه در این مدل سقف مثل فاصله ستون ها در سقف دال بتنی نیست و می‌تواند تا ۱۲ متر باشد. به طور کلی حداکثر دهانه در سقف‌های‌ کامپوزیتی بسته به در نظر گرفتن خیز و نوع تکیه‌گاه، حدودا ۲۰ تا ۳۲ برابر ضخامت سقف دال بتنی در نظر گرفته می‌شود.

سقف کرومیت

این مدل سقف همان سقف تیرچه و بلوک است که در آن تیرچه‌ها از نوع فلزی با جان باز هستند. به این تیرچه‌ها تیرچه کرومیت نیز گفته می‌شود. شیوه اجرای این سیستم سقف‌زنی بسیار شبیه به تیرچه بلوک است. اما چون بار مرده کمتری در این سیستم روی سقف وارد می‌شود؛ امکان اجرای آن رو دهانه‌های بلندتر تا حداکثر ۱۲.۵ متر وجود دارد.

جمع‌بندی

در جدول زیر اعدادی را مشاهده می‌کنید که نشان‌دهنده تفاوت بین حداکثر دهانه سقف دال بتنی و حداکثر دهانه دیگر مدل‌های سقف است. شما می‌توانید با بررسی این اعداد و با توجه به قیمت دال بتنی پیش ساخته سیستم مناسبی برای اجرا سقف انتخاب کنید.