خانه > سنگدال بتنی
سنگدال بتنی چیست؟
کاربرد سنگدال بتنی چیست؟
آشنایی با انواع سنگدال بتنی
تولیدکنندگان انواع مختلفی از دالهای بتنی را تولید کرده و در اختیار صنعتگران گذاشتهاند. در واقع انواع سنگدالها را بر اساس معیارهای مختلفی تقسیم میکنند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
ظاهر: تختی، شیبدار، قوسدار و گنبدی
کاربرد: کف، سقف، فونداسیون و …
مقطع: توخالی، توپر و ترکیبی
روش اجرا: برجا، پیشساخته
نسبت طول به عرض: یکطرفه و دوطرفه
نحوه ساخت سنگدال بتنی چگونه است؟
سنگدالهای بتنی به دو روش مختلف تولید و آماده استفاده میشوند که در ادامه آنها را توضیح میدهیم:
در روش برجا، تولیدکنندگان تمامی مراحل ساخت این محصول را در محل پروژه اجرا میکنند. از جمله مراحل تولید این محصول میتوان به قالببندی، بتنریزی، آرماتوربندی و … اشاره کرد.
در روش دال بتنی پیشساخته تولیدکنندگان مراحل ساخت دال بتنی را در کارخانه اجرا میکنند. در روش پیشساخته فقط مراحلی مثل نصب اتصالات، جانمایی و … در محل پروژه انجام میشوند.
دالهای بتنی در ساخت کف و سقف ساختمانها کاربرد زیادی دارند که معمولا با بتن معمولی با بتن آرمه تولید میشوند. این دالها را میتوان هم بهروش برجا و هم بهروش پیشساخته تولید کرد.
در ادامه هر یک از دالهای سقف بتنی را معرفی کرده و توضیح میدهیم:
دال تخت یا در انگلیسی “Flat Slab”در کمترین حالت با ضخامت 20 سانتیمتر تولید شده و محل قرارگیری آنها روی ستونهای بتنی است.
این دالها انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر میشوند:
از دالهای تخت بهطور معمول در پروژههای صنعتی بزرگ مثل هتلها یا انبارها استفاده میکنند.
مزیتهای دال تخت بتنی را در ادامه لیست میکنیم:
اما این دالها عیبهایی هم دارند که در ادامه آنها را بیان میکنیم:
محل قرارگیری دالهای معمولی یا به انگلیسی “Conventional Slab”روی ستونها یا تیر است. در این دالها معمولا، بارهایی که روی سنگدال اعمال میشود، در مرحله اول به وسیله تیر و سپس با ستون منتقل خواهند شد.
تولیدکنندگان این دالها را با ابعاد 4*4 و با ضخامت 10 تا 15 سانتیمتر تولید کرده و در اختیار صنعتگران قرار میدهند.
در تولید این دالها 2 نوع میلگرد نیز کاربرد دارند که در ادامه آنها را توضیح میدهیم:
دالهای معمولی بتن انواع مختلفی هم دارند که به صورت مختصر شامل موارد زیر میشوند:
دالهای معمولی یکطرفه، از دو جهت به وسیله تیرها حفظ و نگهداری میشوند. از این دالها بهطور معمول در ساخت ایوان خانهها استفاده میکنند. در دالهای یکطرفه نسبت دهانه بزرگتر به دهانه کوچکتر بیشتر یا برابر با 2 است.
در ساخت دالهای معمولی یکطرفه از میلگردهای طولی استفاده میکنند تا در برابر تغییرات دمایی یا جمعشدگی مقاومت بالایی از خود نشان دهد.
بُعد دالهای معمولی 4 متر است، اما در دالهای یکطرفه، بُعد این دالها از لحاظ عرضی 4 متر و از لحاظ طولی نیز بیشتر از 4 متر در نظر گرفته میشود. در بُعد کوچک دالهای یکطرفه از میلگردهای عرضی و در بُعد بزرگ دالها نیز از میلگردهای طولی استفاده میکنند.
دالهای معمولی 2طرفه بر خلاف دالهای یکطرفه از 4 سمت به وسیله ستون حفظ و نگهداری میشوند. این دالها از 2 سمت بارها را تحمل کرده و نسبت دهانه بزرگتر به دهانه کوچکترشان، کمتر از 2 است. صنعتگران از دالهای 2طرفه که طول و عرضشان 4 متر در نظر گرفته میشود، بیشتر در ساخت سقف یا کف ساختمانهایی با چندین طبقه استفاده میکنند.
دال بتنی مشبک یا به انگلیسی “Grid Slab”که به آن دال وافل یا “Waffle Slab”هم میگویند، در ساختمانهایی مثل ایستگاه راهآهن، بیمارستان و … کاربرد دارند.
در قسمت بالای دالهای مشبک یک سطح صاف و در قسمت پایین آنها نیز یک شبکه توخالی وجود دارد. به وسیله شبکه توخالی قسمت پایینی دالهای مشبک، وزن دالها بدون تاثیرگذاری روی استحکام بنا، کمتر میشود.
دالهای مشبک به روشهای مختلفی اجرا میشوند که در ادامه آنها را توضیح میدهیم:
ساختار پیچیده و در نهایت سختی در نصب تاسیسات
دال تیرچهای یا به انگلیسی “Ribbed Slab”شباهت زیادی به دال مشبک دارد، منتهی در شبکه پایین دال تیرچهای، تیرچههایی با طول زیاد و یکطرفه موازی استفاده شده است.
از این نوع سنگدال در ساختمانهای عمومی استفاده میکنند و مزیتها و عیبهای آن نیز شبیه به دال مشبک است.
به دال مجوف یا به انگلیسی “Hollow Core Slab”، دال توخالی هم میگویند. در بار مجوف بتن و فولاد وظایف مشخصی دارند؛ در واقع بتن وظیفه مقاومت در مقابل بارهای فشاری و فولاد هم مقاومت در برابر بارهای کششی را بر عهده دارد.
دالهای بتنی مجوف ناز به نیروی انسانی را کم کرده و با کاهش هزینه باعث صرفهجویی در بودجه موردنیاز ساخت پروژه میشوند. همچنین این دالها اجرای ساده و راحتی دارند و در دهانههای بلند نیز قابل اجرا هستند. اما نمیتوان از عیبهای دال بتنی مجوف هم چشمپوشی کرد؛ مثلا این دالها تعمیرات دشواری داشته و برای جابهجایی و اجرای آنها باید دقت زیادی به خرج دهید.
دال بابل دک یا به انگلیسی “Bubble Deck Slab”با نامهایی مثل یوبوت یا کوبیاکس هم شناخته میشود. از این نوع دال در ساختمانهای عمومی مثل ادارهها یا بیمارستانها استفاده میکنند؛ چون از مزیتهای زیادی نسبت به روشهای قدمی برخوردار است.
از جمله مزیتهای این دال بتنی میتوان به استفاده از پلاستیک بازیافتی، وزن کم، قابلیت اجرا در دهانههای بلند و امکان اجرا در اسکلت بتنی یا فلزی اشاره کرد. دالهای بتنی عیبهایی هم دارند، مثلا برای اجرا نیاز به نیروی حرفهای داشته و برای دهانههای کوتاه هم مقرونبهصرفه نیستند.
دال بتنی بادوام یا به انگلیسی “Hardy Slab”، یکی از انواع دالهای بتنی مجوف است که بهمنظور مقاومت بنا و ساختمان در مقابل حرارت استفاده میشود. تولیدکنندگان این دال را با ضخامت بیشتر از 20 سانتیمتر میسازند.
دال بتنی بادوام در دهانههای بلندتر قابل اجرا است و بهدلیل اینکه داخل آن فضای خالی وجود دارد، ویژگی عایقبودن در مقابل حرارت و صدا را بهبود میبخشد. اما این دال برای اجرا نیاز به نیروی کار حرفهای داشته و تعمیر و نگهداریاش نیز سخت است.
سنگدال گنبدی یا به انگلیسی “Dome Slab”با هدف بهترکردن ظاهر بناها استفاده میشود. این دال نیمکرهای شکل، با ضخامت بین 10 تا 15 سانتیمتر، به خوبی در برابر بارهای فشاری از خود مقاومت نشان میدهد.
دال گنبدی ظاهر زیبایی دارد و فضای نصب تاسیسات را هم بیشتر میکند. این دال نورگیری و سیستم تهویه سازه را هم بهخاطر افزایش ارتفاع بهبود میبخشد. منتهی در صورت استفاده از دال بتنی گنبدی زمان ساخت پروژه بیشتره شده و برای اجرا دال نیاز به نیروی کار حرفهای پیدا خواهید کرد.
دال بام شیبدار یا به انگلیسی “Pitched Roof Slab”، از انواع دال بتن آرمه بوده و در نواحی پربارش، از آن به عنوان بام بناها استفاده میکنند. در اجرای این نوع دالها باید بعد از اینکه طرح اختلاط بتن انتخاب شد، تغییری در آن به وجود نیاید و بتنریزی از پایین به بالا انجام شود.
ظاهر دال بام شیبدار زیبا است و عملکرد دمایی خوبی نیز دارد. همچنین این دال در مقابل باران و نشست آب نیز عملکرد خوبی از خود نشان میدهد. اما قالببندی و تعمیرات تاسیسات این دال دشوار بوده و برای دهانههای بلند هم مناسب نیست.
دال پستنیده یا به انگلیسی “Post-Tensioned Slab”جزو از انواع دال پیشساخته است و در ساختمانها کاربرد دارد. بسیاری از صنعتگران از این دال بهدلیل ظرفیت باربری بالا، قابلیت اجرا در دهانههای بلند، کم بودن احتمال خمش و سرعت بالای اجرا، استفاده میکنند.
دال پس تنیده برای پروژههای کوچک نیاز به صرف هزینه زیاد دارد و احتمال خوردگی را بیشتر میکند. همچنین در صورت استفاده از این دال، باید در حین نصب اتصالات دقت زیادی داشته باشید.
دال پیشتنیده یا به انگلیسی “Pre-Tensioned Slab”شبیه به دال بتنی پستنیده است و مزیتها و عیبهای آن هم به دال پستنیده شباهت دارند. البته دالهای پستنیده چون زمان کمتری برای ساخت نیاز دارند، از دالهای پیشتنیده کاربردیتر هستند.
تفاوتی که دال پیشتنیده با دال پستنیده دارد، در زمان القای تنش به المانهای تقویتکننده مثل تاندونها، میلگردها یا کابل است.
ما در بلاگ رایان پی بتن مطلبی را درباره انواع بتن پیش تنیده آماده کردهایم که برای اطلاعات بیشتر در مورد این نوع بتن میتوانید آن را مطالعه کنید.
یکی از انواع دالهای انحنادار، دال قوسی یا به انگلیسی “Arched Slab”است. این دال علاوه بر ساختمانها، در انواع پلها و تونلها کاربرد دارد. دالهای قوسب در برابر فشار مقاومت خیلی خوبی از خود نشان داده و بار را نیز به صورت یکنواخت پخش میکنند. همچنین طول عمر دالهای بتنی قوسی بالاست و در دهانههای بلند هم قابل اجرا هستند.
سنگدال بتنی قوسی عیبهایی هم دارد، مثلا ساخت آن زمانبر بوده و برای اجرا باید حتما نیروی کاربلد و حرفهای و تجهیزات مناسب داشته باشید. همچنین در صورت استفاده از این دال، باید برای نگهداری آن هم چارهای بیندیشید.
دال طرهای یا به انگلیسی “Cantilever Slab”که به آن دال پیشآمده یا “Projected Slab”هم میگویند، در انواع ساختمانها با کاربریهای مختلف مسکونی، تجاری، و … کاربرد دارد. این دال باعث افزایش محیط شده و بهمنظور افزایش مقاومت در آن از میلگردهای اصلی استفاده میشود.
ساخت دال طرهای آسان بوده اما احتمال خمش در آن بیشتر است.
دال سقف کوتاه یا به انگلیسی “Low Roof Slab”، در انبار کردن ابزار یا نگهداری از آنها کاربرد دارد. از این دال در ساختمانهای مسکونی نیز استفاده میشود. صنعتگران این نوع دال را با نامهایی مثل لافت یا “Loft”و چاجا یا “Chajja”هم میشناسند.
برای آشنایی با مراحل اجرای سقف دال بتنیمقاله مزبوط به آن را در بلاگ رایان پی بتن مطالعه کنید.
دال کامپوزیت یا به انگلیسی “Composite Slab، در ساختمانهایی که اسکلت فلزی دارند، استفاده میشود. این دال انواع مختلفی نیز دارد که در ادامه آنها را بیان میکنیم:
هزینه اجرای دال کامپوزیت نسبتا کم بوده و سرعت اجرای آن بالا است. همچنین این دال ایمنی بالایی دارد و در دهانههای بلند هم اجرا میشود. در این دال نیازی به شمعبندی نبوده و شما میتوانید تاسیسات را هم داخل دال نصب کنید. اما لرزش زیاد، اجرای سخت در اسکلتهای فلزی و نیاز به نیروی با مهارت برای اجرا را که از جمله عیبهای آن هستند، در این دال نمیتوان نادیده گرفت.
دال متکی بر زمین یا به انگلیسی “Supported Slab on Grade”، بخشی از پی ساختمان است. در اجرای این دالها، بین دال بتنی و دیوارها، یک درز انبساطی ایجاد میکنند تا در روزهای گرم، باعث آزادسازی تنش شود.
دال نواری روی زمین یا به انگلیسی “Monolithic Slab on Grade”، پی سطحی ساختمان است که با اجرای آن، دیوارها و ستونها روی دال قرار خواهند گرفت. در این نوع سنگدال بتنی نیازی به عضو سازهای دیگر برای نگهداری نیست و شما برای اجرای آن به شمعبندی و دربست هم احتیاجی ندارید. شما در این نوع دال میتوانید به دلخواه از میلگرد هم استفاده کنید.
دال عرشه پل با روشهایی مثل برجا و پیشساخته تولید و با شیوههای مختلفی اجرا میشود که در ادامه شما را با انواع روشهای اجرا آن آشنا میکنیم:
سنگدال ترافیکی بر اساس کاربردهایی که دارد به 3 دسته تقسیم می شود که عبارتند از :
ترافیک سبک
نوع دیگر سنگدال بتنی، به عنوان درپوش و مکان های رفت و آمد در عمومی می باشد. در این نوع محصول طبق تولید ترافیک سنگین متریال استفاده شده: شن، ماسه، سیمان و آب توسط بتونیر مخلوط شده و توسط اپراتور برای قالب گیری آماده می شود.
سنگدال ترافیکی سنگین
سنگدال ترافیکی سنگین در معابر شهری، جایگاهای سوخت و… مورد استفاده قرار میگیرد، که باید نوع شبکه و ضخامت آن در این موارد مورد بررسی و کارشناسی قرار بگیرد تا با توجه به میزان ترافیک محل اجرا تولید شود. در دال بتنی ترافیک سنگین میتوان سایز میلگرد ها و ضخامت آنها را به بالاترین سایز رساند. که این موضوع قیمت سنگدال بتنی ترافیکی را افزایش می دهد.
در این نوع سنگدال نیاز به استفاده از میلگرد سایز بالا نمی باشد. صرفا جهت تردد انسانی یا وسایل نقلیه سبک از قبیل موتور سیکلت و دوچرخه و… استفاده می شود.
ترافیک فوق سنگین
در موارد خاص میتوان در تولید دال بتنی، تعداد شبکه را به 2 عدد افزایش داد (شبکه دوبل) مواردی چون ترافیک فوق سنگین احتیاج به تقویت شبکه و ضخامت دال می باشد.
در این روش شبکه های آماده شده توسط اسپیسر پلاستیکی آماده کرده و داخل قالب گذاشته می شود سپس بتن آماده توسط اپراتور داخل قالب ریخته شده و ویبره می شود بعد از مرحله قلاب گذاری توسط اپراتور ماله کشی شده و کار به اتمام می رسد.
دال جاده یا به انگلیسی “Road Slab”مزیتهای زیادی دارد که از جمله آنها میتوان به ماندگاری بالا، ایمنی، مقاومت در برابر فرسودگی، اجرای راحت، عمر زیاد و نیاز خیلی کم به نگهداری اشاره کرد.
از این دالها به عنوان روسازه جداها استفاده میکنند.
سوالات متداول
دال بتنی عضو سازهای است که در محل پروژه (درجا) یا بهصورت پیشساخته برای تحمل بار سقف یا کف سازه اجرا میشود، در حالیکه سنگدال بتنی یک قطعه پیشساختهی غیرسازهای است که بیشتر برای پوشش کف، پیادهرو، محوطه یا بام بهکار میرود.
سنگدال معمولاً ضخیمتر و مقاومتر است و برای تحمل بار زیاد استفاده میشود، در حالی که کفپوش بتنی بیشتر جنبه تزئینی و سطحی دارد.
برای پیادهروها معمولاً ۴ تا 7 سانتیمتر و برای محلهایی که بار خودرو دارند، بین ۸ تا 20 سانتیمتر توصیه میشود.
بسته به نوع زیرسازی، هم میتوان آن را با ملات نصب کرد و هم بهصورت خشک روی بستر کوبیدهشده و ماسهای.
این محصول بر اساس ابعاد، میزان مقاومت مصالح به کار رفته در تولید آن، طراحی، محل تولید، دستمزد کارگر و روش تولید (پرسی یا ویبرهای) و هزینه حملونقل بستگی دارد
مدل پرسی با فشار مکانیکی تولید میشود و مقاومت بالاتری دارد، در حالی که مدل ویبرهای سطح صافتر و ظاهر زیباتری دارد.
دال بتنی، کلیدی ترین مرحله ساختمان سازی
ما در این مقاله انواع دال بتنی را معرفی نمودیم و دانستیم که بتنی که براساس آرماتوربندی ساخته میشود از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و همچنین دارای قیمت بیشتری است. دال بتنی یکی از اعضای مهم در ساختمان سازی و سازههای بزرگ است. این دال در ساخت ستونهای بزرگ برای سد و پلهای بزرگ نیز مورد استفاده قرار میگیرد. برای شناخت بهتر این دال بتنی میتوانید با ما در تماس باشید.