سقف‌ها بخش اصلی و حساس هر ساختمانی هستند. به همین دلیل هم سیستم‌های مختلفی برای اجرای سقف طراحی و توصیه شده است. اغلب این سیستم‌ها، بر مبنای دال بتنی بوده و دارای نقاط اشتراک فراوان هستند. با این حال برای درک جزئیات بیشتر و انتخاب گزینه بهتر و متناسب تر با هر پروژه، لازم است که آنها را از ابعاد مختلف با هم مقایسه کرد. بر این اساس در این مقاله می‌خواهیم به مقایسه سقف وافل و اینتل دک بپردازیم. دو مدل محبوب دال بتنی که مزایای آنها، انتخاب بین آنها را گاهی سخت می‌کند.
مقایسه سقف وافل و اینتل دک از ابعاد مختلف
در یک مقایسه کامل، باید به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های طرفین مقایسه پرداخت. از آنجا که هر دو سقف وافل و اینتل دک از نظر فنی مسیر نسبتا مشابهی را طی می‌کنند؛ بررسی تفاوت‌های آنها موضوع مهم‌تری خواهد بود. بررسی این موارد به همه ذی‌نفعان یک پروژه ساختمانی کمک می‌کند تا در انتخاب سیستم طراحی سقف، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری داشته باشند.
عایق‌بندی انرژی و صدا
در کنار استحکام و ایمنی، یک سقف خوب باید از نظر عایق‌بندی نیز شرایط مساعدی داشته باشد. بنابراین هنگام مقایسه سقف وافل و اینتل دک بررسی این موضوع نیز اهمیت خاصی دارد.
یکی از موضوعات مرتبط با عایق‌بندی به مسئله حفظ دمای داخلی مرتبط است. این موضوع به دلیل صرفه‌جویی در انرژی اهمیت دارد. در این زمینه تفاوت محسوسی میان این دو سبک طراحی وجود ندارد. به عبارت دیگر می‌توان گفت هر دو سقف از این نظر شرایط مساعدی را ارائه می‌دهند.
دومین موضوع پر اهمیت در مبحث عایق‌بندی، به مسئله جلوگیری از نفوذ و عبور صدا مرتبط است. در این زمینه مبحث ۱۸ مقررات ملی ساختمان با نام عایق‌های صوت هوابرد و کوبه‌ای ارائه شده است. این مبحث به موضوعات و عوامل ایجاد صدا در سازه سقف می‌پردازد. به عنوان مثال در موارد کوبه‌ای، به ضربه‌های ناگهانی مثل برخورد اجسام با زمین یا دویدن افراد اشاره می‌شود.
همچنین در مبحث هوابرد، انتقال سیگنال‌های صوتی مثل گفتگوی افراد، موسیقی و موارد مشابه مورد توجه است. بر اساس این مباحث و همچنین بررسی سیستم‌های وافل و اینتل دک، می‌توان گفت سقف اینتل دک در زمینه عایق صوتی در شرایط بهتری قرار دارد.
در واقع یک سقف اینتل دک به دلایل مختلف، از جمله دالی با ضخامت ۸ سانتی‌متر و تقویت با تیرچه و در نهایت وجود سقف کاذب گچی دارای رابیتس کاری توانایی بهتری در کنترل و خنثی کردن عبور صدا دارد. این در حالی است که در سقف وافل با وجود دال ۸ سانتی‌متری و سقف کاذب، به دلیل فرم قابلمه‌ای شکل وافل، معمولا کیفیت سقف از نظر عایق صوتی پایین تر است.
البته راه‌کارهایی برای کنترل بیشتر و بهبود عایق صوتی سقف وافل نیز وجود دارد. به عنوان مثال کار گذاشتن یک کفی شناور روی سقف در این زمینه بسیار موثر است. با این حال در این شرایط قیمت دال بتنی سقف بطور کلی افزایش خواهد یافت.
نکته جالب اینکه برخی پژوهش‌های انجام شده در مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی نیز بر بهتر بودن این ویژگی در مقایسه سقف وافل و اینتل دک مهر تایید زده‌اند.
هزینه های ساخت
طبیعتا یکی از عوامل مهم و موثر در انتخاب یک سیستم طراحی سازه، هزینه‌های ساخت پایین‌تر است. هزینه‌های ساخت یک سقف به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال میزان و نوع مصالح به‌کار رفته، پیچیدگی اجرا، ابعاد پروژه، منابع انسانی مورد نیاز و زمان مورد نیاز از جمله این موارد است.
در این زمینه نیز به‌طور خلاصه می‌توان سقف اینتل دک را برنده مقایسه دانست. در این سیستم طراحی تمرکز بر ساده کردن فرایند اجرا و کاهش زمان اجرای پروژه و همچنین کاهش منابع انسانی مورد نیاز بوده است. از پیش آماده کردن بخش‌های سیستم سقف در افزایش و سهولت اجرای پروژه موثر بوده است.
همچنین عدم نیاز به تجهیزات و دستگاه‌های خاص نیز در کاهش منابع مصرفی پروژه موثر بوده است. در مجموع این عوامل باعث شده تا سقف اینتل دک سریع‌تر، با نیروی انسانی کمتر و تجهیزات مختصرتر و در نتیجه قیمت کمتر اجرا شود.
در مقابل در سقف وافل مواردی مثل ضرورت استفاده از سقف کاذب در همه بخش ها، ضرورت ساخت قالب مادر یا قالب دایکست و مواد اولیه تزریق به قالب، از جمله مواردی است که هزینه ساخت یا خرید بلوک وافل را گران می‌کند. این موضوع باعث می‌شود تا اجرای این سیستم طراحی سقف بخصوص در پروژه‌های کوچک در مقایسه با اینتل دک به‌صرفه نباشد.
به‌طور دقیق‌تر با خرید قالب وافل باید هزینه استهلاک نسبتا سریع آن را در نظر بگیرید. همچنین با اجاره نیز هزینه اجاره را در نظر داشته باشید. در صورت آسیب قالب نیز مسئولیت آن بر عهده شماست. بنابراین از نظر هزینه و دردسرهای مرتبط، معمولا مقایسه سقف وافل و اینتل دک به نفع اینتل دک تمام می‌شود.
سبک زیرسازی
در هر دو سیستم طراحی سقف مورد مقایسه، زیرسازی را باید مهم‌ترین مرحله اجرایی دانست. در واقع این مرحله دارای حساسیت‌هایی است که در صورت اجرای نامناسب، می‌تواند کیفیت کلی پروژه را در هر دو سقف به چالش بکشد. کاسته شدن از مقاومت و استحکام سقف به دلیل زیرسازی نامناسب یکی از این چالش‌ها است. همچنین ساخته شدن سطحی ناهموار نیز موجب می‌شود تا برای رسیدن به سطح صاف و یک‌دست در فرآیند نازک‌کاری متحمل هزینه‌های بیشتری شوید.
با این حال در این زمینه می‌توان سقف وافل را برنده دانست. چراکه با وجود همه این معایب احتمالی در هر دو سقف، اجرای یک زیرسازی حرفه‌ای در سقف وافل ساده‌تر است. به‌طور خلاصه در سقف اینتل دک برای انجام زیرسازی، کل سطح تحتانی سقف باید تخته بندی یا دال کوبی شود.
انجام این کار سخت و نیازمند دقت و توجه کامل به محاسبات سازه است. چراکه یک اشتباه کوچک در این مرحله می‌تواند باعث مشکلاتی در سقف شود؛ که رفع آنها معمولا هزینه زیادی خواهد داشت. این در حالی است که در سقف وافل و با هدف زیرسازی سقف، نیازی به زیرسازی سراسری نبوده و با اجرای قوطی کشی، مراحل زیرسازی کامل می‌شود.
همچنین در سقف وافل و در مرحله زیرسازی حساسیت‌های محاسباتی سیستم اینتل دک وجود ندارد. همه این عوامل باعث می‌شود تا نیاز به نیروی متخصص در سقف وافل کمتر شده و به‌طور کلی زیرسازی ساده‌تری داشته باشد.
نوع قالب ها
البته مقایسه نوع قالب ها در سقف وافل و اینتل دک برنده مشخصی ندارد. چراکه بر اساس نوع و وسعت پروژه و همچنین با در نظر گرفتن سایر عوامل باید به آن پرداخت. با این حال تفاوت اصلی در آنها به دائمی یا موقتی بودن قالب مرتبط می‌شود. در سقف های وافل از قالب های موقتی استفاده می‌شود.
به این معنا که پس از کامل شدن فرایند بتن ریزی، قالب ها خارج شده و امکان استفاده مجدد از آنها وجود دارد. هرچند همان‌طور که پیش از این گفتیم؛ استهلاک این قالب ها معمولا بالاست. این در حالی است که در سقف‌های اینتل دک قالب‌ها در بتن دفن شده و برای همیشه در سقف باقی می‌مانند. در نتیجه در پروژه‌های بزرگ احتمالا هزینه خرید قالب برای طراحی و اجرای سقف اینتل دک چشم‌گیر خواهد بود.
نمای اکسپوز
در مقایسه سقف وافل و اینتل دک یکی دیگر از موارد قابل اشاره تفاوت در نمای اکسپوز است. در این تفاوت نمی‌توان برتری را به یکی از مدل‌ها اختصاص داد. در واقع هر یک از این مدل‌ها می‌توانند بنابر نوع ساختمان و کاربری فضای مورد استفاده، مناسب یا نامناسب باشند. نمای پایانی سقف اینتل دک کاملا صاف و ساده است.
بنابراین در بسیاری موارد می‌توان از ایجاد سقف کاذب و تزئینات مرتبط صرف‌نظر کرد. در مقابل سقف های وافل دارای حالتی حفره حفره در نمای نهایی خود هستند. در نتیجه در کمترین حالت معمولا نیاز به برخی تغییرات و تزئینات، به عنوان مثال نورپردازی برای بهبود ظاهر نهایی خود دارند.
البته می‌توان گفت علی‌رغم این ضرورت، این سقف‌ها امکان زیباسازی بیشتری داشته و می‌توانند جایگزین سقف کاذب باشند. با این حال وقتی از این سقف‌ها در فضاهای عبور تاسیسات استفاده می‌شود؛ به کاربردن سقف کاذب تبدیل به یک ضرورت می‌گردد.
نگهداری و حمل قالب ها
این تفاوت در مراحل اجرا خود را نشان می‌دهد. بنابراین اثر خاصی بر نتیجه نهایی کار ندارد. با این حال در پروژه‌های بزرگ می‌تواند موضوع مهمی در مقایسه سقف وافل و اینتل دک و انتخاب یکی از این سیستم‌ها باشد. همان‌طور که اشاره شد قالب‌های سقف وافل حالت قابلمه‌ای دارند. بنابراین می‌توان تعداد زیادی از آنها را براحتی مانند مجموعه‌ای از کاسه ها درون هم قرار داد.
این ویژگی باعث می‌شود که فضای اشغال شده توسط قالب‌های مورد نیاز برای اجرای یک سقف ۱۰۰ متر مربعی، تنها یک و نیم در سه متر باشد. این در حالی است که قالب‌های مورد استفاده در سقف‌های اینتل دک جای بسیار زیادی می‌گیرند. توجه کنید که مسئله تنها فضای اشغال شده نیست. بلکه حمل و نقل و جابه‌جایی این قالب‌ها چه در رسیدن به محل پروژه و چه در محل پروژه و هنگام اجرای سقف، می‌تواند بر سادگی و سختی اجرا اثرگذار باشد.
ایمنی در آتش سوزی
هر دوی سقف‌های وافل و اینتل دک در مقابل آتش‌سوزی از مقاومت خوبی برخوردار هستند. با این وجود در مقایسه با یک‌دیگر می‌توان سقف وافل را گزینه مطمئن‌تر در برابر حریق‌های شدید و جدی دانست. علت این موضوع نیز به دائمی و غیردائمی بودن قالب‌های مورد استفاده در این سقف‌ها مرتبط است.
در سقف‌های اینتل دک از قالب‌های دائمی استفاده می‌شوئد. قالب‌هایی که از نوعی ماده قابل اشعال به نام پلی استایرن ساخته شده است. البته سوختن این قالب‌ها در یک حریق فرضی، لزوما موجب کاهش استحکام سازه نمی‌شود. بلکه مسئله اصلی افزایش امکان ایجاد گازهای سمی حاصل از سوختن است.
مهم ترین ویژگی های سقف اینتل دک
تا اینجا به مقایسه سقف وافل و اینتل دک پرداختیم و با مهم‌ترین تفاوت‌های این دو سبک طراحی دال بتنی آشنا شدیم. با این وجود اگر هنوز هم نمی‌دانید که کدام گزینه برای پروژه شما مناسب‌تر است؛ بررسی ویژگی خاص و مهم سقف اینتل دک می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. در واقع این ویژگی‌ها راهنمای خوبی است که درباره متناسب بودن این سبک طراحی سقف با ساختمان خود اطمینان حاصل کنید.
عرض پاشنه ۲۵ سانتی متری
۲۵ سانتی‌متری بودن عرض پاشنه در سقف اینتل دک به معنای رعایت حداقل عرض تیر اصلی در آیین‌نامه ساختمان است. بنابراین می‌توان گفت در عمل سقف اینتل دک با تیرهای اصلی سازه به ضخامت ۲۵ سانتی‌متر تقویت می‌شوند. همچنین وجود این عرض نسبتا بزرگ، کمک می‌کند تا امکان استفاده از چند میلگرد تقویت شده و اصلی با رعایت ضوابط و مقررات درج شده در آیین‌نامه ممکن شود.
استفاده از بتن کارگاهی
حساسیت تولید بتن در سقف‌های اینتل دک پایین‌تر از سایر مدل‌های دال مجوف بتنی است. به عبارت دیگر می‌توانید از بتن‌های کارگاهی نیز در این سقف استفاده کنید. بتن‌هایی که معمولا به علت دانه درشت بودن از کیفیت پایین‌تری برخوردار هستند. این در حالی است که این کاهش کیفیت بتن، لزوما منجر به کاهش استحکام این سبک طراحی سقف نخواهد شد. این در حالی است که در دال‌های بتنی با ضخامت کمتر، استفاده از چنین بتنی به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
استحکام بالاتر
به‌طور کلی سقف‌های اینتل دک در مقایسه با سایر سیستم‌های سقف، در شرایط مساوی از استحکام بالاتری برخوردار هستند. در درجه اول امکان استفاده از بتن سبک‌تر در این سقف، بار مرده ایجاد شده را کاهش می‌دهد.
از سویی مدل برش‌کاری در این سقف به گونه ای است که عرضه تیرچه با رسیدن به جان، به حدود ۱۲ سانتی‌متر می‌رسد. این ویژگی نیز از دلایل کاهش بار مرده به کل سازه است. به‌طور خلاصه باید گفت وجود یک تیرچه ثابت ۲۵ سانتی‌متری، موجب مقاومت خمشی بهتر این سقف می‌شود.
در نهایت وقتی درباره انتخاب یک سیستم برای طراحی و اجرای دال بتنی سقف صحبت می‌کنیم؛ مقایسه مزایا و معایب یا تفاوت‌ها و ویژگی‌های آنها به‌تنهایی کمک‌کننده نیست. بنابراین در کنار این موارد باید به سازگاری سبک طراحی و اجرای سقف مورد نظر با شرایط سازه و پروژه خود نیز دقت کنید. به عنوان مثال بسیاری از سیستم های مدرن طراحی دال‌های مجوف بتنی در پروژه‌های بزرگ، مانند برج‌های مسکونی، فضاهایی با دهانه های سقف وسیع و موارد مشابه کاربرد دارد.
در حالی که برخی مدل‌ها علی‌رغم استحکام کمتر، گزینه‌ای مناسب و کافی برای اجرای سقف در پروژه‌های کوچک هستند. همچنین برخی سیستم ها اگرچه در پروژه‌های بزرگ صرفه اقتصادی بالایی دارند؛ در پروژه‌های کوچک موجب افزایش پیچیدگی ها و هزینه های ساخت می‌شوند. بنابراین توصیه می‌کنیم در انتخاب سیستم طراحی سقف سازه خود، علی‌رغم ارائه پیشنهادات شخصی، به ایده‌ها و نظرات مهندسین طراح سازه اطمینان کرده و بکوشید پروژه را در مسیر طراحی شده به بهترین شکل مدیریت کنید.