حتما تا به حال اصطلاح دیوار نیوجرسی به گوشتان خورده است. این دیوار که با اسامی دیگری مانند بتن نیوجرسی، محافظ نیوجرسی و مانع نیوجرسی نیز شناخته می‌شود؛ ابزاری عالی برای انجام بسیاری از امور شهری، جاده‌ای و ساختمانی است. در واقع دیوار نیوجرسی نوعی سازه بتنی یا پلاستیکی است؛ که به شکل دیوار محافظ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حفظ امنیت جاده‌ها، جدا کردن خطوط ترافیک از یکدیگر، مدیریت مسیر عبور و مرور وسایل نقلیه در شرایط عملیات عمرانی و موارد مشابه از کاربردهای این دیوار است. در این مطلب ویژگی‌های خاص دیوار نیوجرسی، شیوه‌های مختلف تولید و انواع آن، همچنین کاربردهای آن را مرور می‌کنیم.
دیوار نیوجرسی چیست؟
استفاده از بتن در دیوار نیوجرسی موجب شده تا در زبان عامه گاهی این سازه های آماده را با نام بلوک نیوجرسی نیز بشناسند. دیوار نیوجرسی در واقع یک دیوار پیش ساخته است. دیواری که می‌توان با کنار هم قرار دادن تعداد مشخصی از آنها، یک دیوار کامل با طول مشخص داشت. استفاده از این دیوارها اغلب در مدیریت عبور و مرور جاده‌ها بوده است.
به همین دلیل نیز نوع ساخت و فرم طراحی آنها به گونه‌ای است که کمترین آسیب را به راننده و سرنشینان خودروها (در صورت وقوع تصادف) برساند. این در حالی است که این دیوار محافظ می‌تواند تا حدود زیادی مانع از خروج خودرو از مسیر خود و ناگوارتر شدن حوادث رانندگی شود.
به عنوان مثال این دیوارها از ورود خودروها به لاین مخالف اتوبان در حوادث رانندگی جلوگیری می‌کنند. از سویی دیوارهای نیوجرسی در کنار کاهش آسیب های ناشی از حوادث جاده‌ای، نقشی مهم در محافظت از کارگران و کارگاه های عمرانی در اطراف جاده دارند. به عنوان مثال گاهی از دیوار نیوجرسی به منزله سیل‌بند یا به عنوان هدایت‌کننده جریان آب هم استفاده می‌شود.
مواد و مصالح مورد نیاز برای ساختن دیوار نیوجرسی
برای تولید دیوار نیوجرسی بتنی به شکلی کاملا استاندارد باید مواد اولیه مناسب را انتخاب کرد. در ادامه لیستی از مواد و مصالح مورد نیاز برای ساخت این سازه را فهرست کرده‌ایم.
- افزودنی‌های بتن با هدف بهبود مقاومت فشاری و کششی سازه
- اتصالات و مفصل‌های مناسب تحمل ضربه سنگین
- آب فاقد هر نوع املاح، آلودگی یا مواد شیمیایی
- سیمان تیپ ۱، سیمان پرتلند تیپ ۲، یا هر سیمان دیگری که مشابه تیپ ۱ یا ۲ باشد.
- سنگدانه شماره ۳۰۲ مطابق استاندارد ایران، شامل شن و ماسه خاص
- میلگرد مناسب با مقاومت بالا (حداقل ۴۰۰ مگاپاسکال)
جنس سازه نیوجرسی
در کنار اشاره به مواد و مصالح اولیه برای ساختن دیوار نیوجرسی، لازم است بدانیم که از نظر جنس، این محصول در انواعی که قدری متفاوت هستند تولید و عرضه می‌شود. به انواع دیوار نیوجرسی از نظر جنس در ادامه اشاره می‌کنیم.
دیوار نیوجرسی بتنی
درباره نیوجرسی بتنی پیش از این صحبت کردیم. این سازه‌ها از بتن ساخته می‌شوند. همچنین معمولا دارای اتصالات و مفاصل ویژه فولادی هستند. این اتصالات برای کنار هم قرار دادن و متصل کردن تعدادی نیوجرسی بتنی ضروری است. دمای لازم محیط در هنگام تولید این محصول، بین ۵ درجه تا ۳۲ درجه سانتی گراد است. این دما به این دلیل است که باید از این طریق مقاومت بتن و استحکام آن بالا برود. از سویی قیمت نیوجرسی بتنی با قیمت روز سیمان و سایر مصالح به‌کار رفته در ساخت آن ارتباط مستقیم دارد و تغییر می‌کند.
دیوار نیوجرسی پلی اتیلن
دیوارهای نیوجرسی لزوما بتنی نیستند. یکی از مواد اولیه محبوب ساخت این دیوارها پلی اتیلن است. پلی اتیلن در ظاهر شباهت زیادی به پلاستیک دارد. با این وجود وزن کمتر و دوام بیشتر، آن را به گزینه‌ی جذاب در ساخت دیوار نیوجرسی تبدیل کرده است.
همچنین قابلیت حمل ساده این نیوجرسی ها را به گزینه‌ای محبوب در فضاهای موقت تبدیل کرده است. مثلا استفاده از آنها در مدیریت پارکینگ‌های عمومی بسیار متداول است. همچنین این قابلیت وجود دارد که این دیوارهای توخالی را برای افزایش وزن و ثبات بیشتر به وسیله خاک یا هر ماده دیگر پر نمود.
دیوار نیوجرسی پلاستیکی
نیوجرسی های پلاستیکی نیز گزینه ای قابل دسترس هست که در فضاهای شهری بسیار کاربرد دارند. وزن سبک و قیمت مناسب دو ویژگی مهم دیوار نیوجرسی پلاستیکی است. همچنین امکان پر کردن و خالی کردن این دیوارها با آب کمک می‌کند تا علاوه بر حمل ساده، هنگام استفاده در جای خود استحکام و ثابت خوبی داشته باشند.
روش های تولید دیوار نیوجرسی بتنی
نیوجرسی‌های پلاستیک و پلی اتیلن در کارخانه و به کمک قالب ها و ماشین های اتوماتیک تولید می‌شوند. اما دیوار نیوجرسی بتنی قابلیت تولید به روش های مختلفی را دارد. با این حال اصول کلی تولید دیوار نیوجرسی بتنی یکسان است. به زبان ساده آماده کردن بتن، آماده کردن قالب نیوجرسی، بتن ریزی، عمل آوری و در نهایت جدا کردن قالب، مراحلی است که در همه روش ها با تفاوت هایی جزئی انجام می‌شود.
با این حال همین تفاوت‌های جزئی موجب شده تا هر روش ساخت نیوجرسی بتنی، در شرایط خاص و برای هدف خاصی مناسب باشد. به همین دلیل نیز هر کارخانه یا کارگاه تولید نیوجرسی با توجه به شرایط اختصاصی خود، روش مناسب را انتخاب می‌کند. در ادامه روشهای متداول برای ساخت این سازه‌ها را مرور می‌کنیم.
بتن ریزی در قالب ایستاده
نکته مهم و متفاوت این روش با سایر روش‌ها در این است که در این حال قالب نیوجرسی به شکل ایستاده و صحیح قرار گرفته و بتن ریزی از بالای آن انجام می‌شود. مزیت این روش سرعت عمل بیشتر و سادگی کار است. چراکه پس از گیرش بتن، جدا کردن قالب و حمل سازه ساده‌تر است. در واقع نیازی به سر و ته کردن سازه وجود ندارد.
بتن ریزی در قالب برعکس
ساخت نیوجرسی بتنی با قالب برعکس دقیقا نقطه متفاوت قالب ایستاده است. در این روش تا گیرش بتن، قالب درگیر خواهد بود. بنابراین سرعت عمل کمتر است. همچین برای سر و ته کردن یا برگرداندن قالب نیاز به جرثقیل است. با این حال این روش قالب‌هایی با ظاهری شیکل‌تر و زیباتر را تولید می‌کند.
روش تولید کاملا اتوماتیک دیوار نیوجرسی
در روشهای قبلی برخی یا همه قسمت‌های کار به شیوه دستی انجام می‌شد. این در حالی است که امروزه ابزارها و دستگاه‌های مناسب برای تولید انبوه نیوجرسی بتنی به روش اتوماتیک وجود دارد. البته در اغلب کارخانه‌های اتوماتیک تولید دیوار نیوجرسی نیز همچنان مرحله بتن ریزی به‌صورت دستی انجام می‌شود.
روش تولید سنتی دیوار نیوجرسی
این روش نیازی به قالب استاندارد ندارد. بنابراین می‌توان فرم دلخواه را به دیوار نیوجرسی داد. با این حال دیوار ساخته شده ممکن است استحکام مناسبی نداشته باشد. در این روش همه مراحل کار به‌صورت دستی انجام می‌شود. با توجه به ویژگی‌های گفته شه، از روش سنتی در حال حاضر بسیار محدود و برای ساخت دیوار در برخی پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود.
روش تولید دیوار نیوجرسی بصورت درجا
روش درجا ترکیبی از روش‌ها دستی و ماشینی است. این روش برای ساخت نیوجرسی بتنی در محل استفاده، کاربرد بالایی دارد.
کاربردها و مزایای استفاده از دیوار نیوجرسی
تا اینجای مقاله به کاربری‌ها و مزایای دیوار نیوجرسی به‌صورت پراکنده اشاره کردیم. به عنوان مثال می‌دانیم که این دیوارها برای ساخت موانع طولی گزینه‌ای مناسب هستند. با این حال و برای درک جزئیات بیشتر، در ادامه این بخش کاربردها و مزایای آن را فهرست کرده‌ایم.
کاربردهای دیوار نیوجرسی بتنی
در هر جایی که بحث جداسازی، حفاظت، تفکیک و بخش‌بندی در فضاهای مسکونی، شهری و جاده‌ای باشد؛ استفاده از نیوجرسی‌های بتنی کاربرد دارد. این کاربردها می‌توانند بسیار متنوع باشد؛ با این حال در فهرست زیر مثال‌هایی را برای آن ذکر کرده‌ایم.
- مدیریت ایستگاه های کنار جاده ای اتوبوس و تاکسی
- بخش‌بندی فضاهای مسکونی، مثلا دیوارکشی شهرک ها
- کنترل مسیر حرکت خودروها در دوربرگردان ها در خیابان ها و اتوبان ها
- محوطه سازی در مکان های صنعتی و شهری مختلف
- هدایت مسیر آب رودخانه‌های فصلی، مدیریت سیل و ساخت سیل بند
- مدیریت پارکینگ‌های عمومی و موقت
مزایای استفاده از دیوار نیوجرسی
مهم‌ترین مزیت دیوار نیوجرسی بتنی این است که انجام بسیاری از امور موقت را در حوزه ساخت و ساز و مدیریت شهری و مواصلاتی سرعت بخشیده و ساده کرده است. علاوه بر آن مزایای زیر نیز برای نیوجرسی‌های بتنی قابل مشاهده است.
- کاهش آسیب‌های جانی و مالی در تصادفات
- دوام و استحکام بالا و قابلیت استفاده مجدد
- تنوع کاربری
- نصب و جمع کردن سریع و قابلیت ترمیم با تعویض موارد مشکل دار
- دارای ابعاد متنوع برای اهداف مختلف
انواع دیوار نیوجرسی بتنی از نظر اتصالات و ابعاد
این دیوارها را در ابعاد گوناگونی می‌سازند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. طول و عرض و ارتفاع متفاوت در این دیوارها موجب شده تا وزن آنها نیز متفاوت شود. همچنین از نظر اتصالات نیز نیوجرسی های بتنی با یکدیگر متفاوت هستند. در واقع اتصالات مختلف، فرم های گوناگون اتصال رشته‌ای و زنجیروار این سازه‌ها را فراهم کرده است.
انواع اتصالات دیوار نیوجرسی
از نظر نوع اتصالات سازه های نیوجرسی دارای سه فرم کلی هستند. دسته‌ای از آنها بدون ابزار اتصال ساخته می‌شوند. این موارد معمولا گزینه‌ای مناسب برای ساخت دیواری مستحکم و به هم پویسته نیستند؛ و تنها در فضاهای محدود و بصورت تکی کاربرد دارند. دسته دوم با اتصال مفصلی یا اتصالات کام و زبانه ساخته می‌شوند. این مدل‌ها در ساخت دیوارهای نیوجرسی کاربرد دارند. همچنین از آنها می‌توان بصورت رشته‌ای مثلا در جداسازی دو لاین اتوبان استفاده کرد.
انواع دیوار بتنی نیوجرسی از نظر اندازه و ابعاد
دیوارهای نیوجرسی در ابعاد گوناگونی تولید می‌شوند. با این حال ابعاد ۱ الی ۶ متر عرض، متداول‌ترین مدل‌های نیوجرسی هستند. طبیعتا با افزایش ابعاد علاوه بر افزایش وزن، استحکام این سازه‌ها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بنابراین معمولا توصیه می‌شود از ابعاد متداول نیوجرسی استفاده شود.
به‌طور خلاصه با توجه به همه مواردی که مطرح شد؛ دیوار نیوجرسی از کاربردی‌ترین و در دسترس‌ترین محصولات توسعه عمرانی شهری و خارج از شهری به‌شمار می‌رود.