عیار بتن چیست؟ انواع عیار بتن و کاربرد آن + فرمول محاسبه

عیار به‌عنوان یکی از مهمترین ویژگی‌های بتن‌هاست که در ساخت سازه‌های بتنی به آن توجه ویژه‌ای می‌شود. شما با استفاده از فرمولی خاص می‌توانید عیار این مصالح را متوجه شده و با توجه به داده‌ها از بتن‌ها برای سازه‌های مختلف استفاده کنید.

عیار بتن سقف و قسمت‌های دیگر ساختمان بر حسب کیلوگرم سنجیده می‌شود و میزان مقاومت اجزای مختلف سازه از جمله ستون‌ها، تیر، سقف، فونداسیون و … را نشان می‌دهد. میزان عیار بتن‌ها در هر سازه‌ای متفاوت است و برای همین قبل از شروع یک پروژه ساختمانی باید حتماً درباره این واژه اطلاعات بیشتری به دست آورید.

عیار بتن با توجه به فاکتور‌های مختلفی از جمله استفاده از بتونیر و اجزای آن مشخص می‌شود. آیا می‌دانید که که کاربرد‌های مهمتر عیار بتن چیست و با استفاده از چه فرمولی میزان عیار یک بتن را متوجه می‌شوند؟

عیار بتن چیست؟ آشنایی با مفهوم عیار بتن

به نسبت وزن سیمان در مقابل کل مخلوط عیار یا گرید بتن می‌گویند که میزان مقاومت این مصالح را نشان می‌دهد. میزان عیار میزان سیمان مصرفی در هر متر مکعب را تعیین می‌کند. مثلاً فرض کنید که اقدام به ساخت بتنی با ۲۰۰ کیلوگرم سیمان برای هر متر مکعب کرده‌اید، در اینجا گرید این محصول ۲۰۰ تعیین می‌شود. با افزایش سیمان میزان عیار محصول هم بالا می‌رود، بنابراین بین عیار بتن و مقاومت فشاری سازه ارتباط مستقیمی وجود دارد.

عوامل مختلفی روی عیار تأثیر می‌گذارند که از جمله آنها می‌توان به شرایط محیطی، نوع کاربرد و میزان هزینه‌ها اشاره کرد؛ به همین دلیل هر یک از انواع بتن‌ها عیار‌های متفاوتی نسبت به هم خانواده‌های خود دارند.

مجری‌ های ساخت‌و‌ساز اقدامات مختلفی برای افزایش مقاومت ساختمان انجام می‌دهند که از آب دادن به بتن بعد از بتن ریزی گرفته تا تعیین دقیق عیار از جمله این اقدامات هستند. در واقع عیار ارتباط مستقیمی با میزان مقاومت دارد، بنابراین تعیین می‌کند که مقاومت یک بتن در برابر بار‌ها چقدر است.

در بین انواع خانواده بتن‌ها از جمله نیوجرسی بتنی و … محصولاتی که با گرید بیشتر تولید می‌شوند، معمولاً کارآیی کمتر، نفوذپذیری پایین و دوام بالایی دارند. در این محصول از سیمانی استفاده می‌شود که در برابر عوامل آسیب‌زای مختلف از جمله سایش، رطوبت یا مواد شیمیایی به‌خوبی از خود مقاومت نشان می‌دهد.

برای اینکه بتوانید گرید موردنیاز برای یک پروژه ساختمانی را متوجه شوید، باید حتماً با یک مهندس معمار یا ساختمان مشورت کنید و از او کمک بگیرید.

گرید هر یک از انواع بتن‌ها عبارت است از :

• سبک: ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
• معمولی: ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
• مسلح: ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
• پیش تنیده: ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
• سنگین: ۳۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب

آشنایی با انواع عیار بتن و کاربرد آنها

عیار بتن معیاری مهم برای تعیین حداقل میزان مقاومت فشاری ۲۸ روزه موردنیاز برای ساخت یک پروژه بتنی است. این عیار را با استفاده از حرف انگلیسی M و عدد نشان‌دهنده مقدار مقاومت فشار بر حسب مگاپاسکال تعیین می‌کنند.

در صورتی که از حرف C در عیار بتن استفاده کنند، یعنی اینکه بتن مورد نظر وزن سبکی دارد. همچنین در صورت استفاده از حروف LC یعنی این محصول موردنظر در حالت معمولی است.

انواع عیار بتن را می‌توان در ۲ دسته معمولی و استاندارد دسته‌بندی کرد. در هر دسته انواع مختلفی وجود‌دار که باید با آنها آشنا شوید.

جدول عیار بتن معمولی

جدول عیار بتن استاندارد

عیار بتن ۱۵۰ چیست؟

اگر عیار یک بتن را ۱۵۰ تعیین کردند، یعنی اینکه در هر متر مکعب از آن ۱۵۰ کیلوگرم سیمان استفاده شده است. این محصول جزء انواع محصولات با گرید پایین به‌شمار می‌آید که با مقاومت فشاری حدود ۴ تا ۵ مگاپاسکال از آن می‌توان برای پروژه‌های مختلفی نظیر دیوارچینی، سقف‌سازی، زیرسازی، محافظت در برابر فرسایش خاک یا کف‌سازی استفاده کرد.

شما به هیچ عنوان نباید از بتن‌هایی با این گرید در پروژه‌هایی نیازمند به مقاومت بالا یا در شرایط آب‌و‌هوای سخت استفاده کنید، چون کارایی خوبی از خود نشان نمی‌دهند.

بتن عیار ۳۰۰ چیست؟

بتن‌هایی با عیار ۳۰۰ که به بتن‌های C20 شناخته می‌شوند، نوعی دیگر از بتن‌هایی مصرفی هستند که در آنها به ازای هر متر مکعب از ۳۰۰ کیلوگرم سیمان استفاده می‌شود. حرف C در این بتن‌ها مخفف کلمه Concrete به معنی بتن است.

این محصول توانایی تحمل فشار تا ۲۰ مگاپاسکال را قبل از شکستن دارد؛ بنابراین اگر به‌دنبال کشف علت ترک بتن در این محصول بودید، ابتدا مطمئن شوید که میزان فشار چند مگاپاسکال است.

بتن عیار ۳۵۰ چیست؟

بتن عیار ۳۵۰ که آن را با نام بتن C25 هم می‌شناسند، بتنی معمولی با میزان مقاومت فشاری ۲۵ مگاپاسکال است که مقاومت خوبی دارد.

با توجه به این توضیحات اگر می‌پرسید که عیار بتن فونداسیون چقدر است، باید بگوییم که برای فوندانسیون‌های کم‌عمق تا متوسط از عیار ۳۵۰ استفاده می‌کنند.

این محصول نسبت به بتن‌های C20 به مقدار ۲۰ درصد استحکام بیشتر هم دارد.

بتن عیار ۴۰۰ چیست؟

بتن عیار ۴۰۰ یا بتن C30 نوعی بتن است که در هر متر مکعب آن از ۴۰۰ کیلوگرم سیمان استفاده می‌شود. کارشناس‌ها میزان مقاومت این محصول را بین ۲۶ تا ۲۸ مگاپاسکال تعیین کرده‌اند. از جمله کاربرد‌های این بتن می‌توان به استفاده از آن در پل، دیوار‌های باربر، تیر‌ها و ستون‌ها اشاره کرد. به اعتقاد برخی افراد امکان استفاده از این محصول برای پشت‌کاری نمای سنگی، بندکشی سنگ پلاک و کاشی‌کاری هم وجود دارد.

در زمان استفاده و خرید از این محصول باید توجه داشته باشید که برای تهیه آن باید هزینه زیادی بپردازید. همچنین گیرش و عمل‌آوری این نوع بتن بالاست و برای همین می‌توان از آن در پروژه‌های در معرض شرایط آب‌و‌هوایی سخت استفاده کرد.

فرمول محاسبه عیار بتن چیست؟

برای به دست آوردن عیار بتن باید از فرمولی استفاده کنید که در آن از وزن سیمان و وزن کل حساب می‌شود. این فرمول عبارت است از:

عیار بتن = (وزن سیمان / وزن کل بتن) * ۱۰۰

بگذارید با ذکر یک مثال این فرمول را قابل درک کنیم. مثلاً فرض کنید که وزن سیمان در یک متر مکعب از بتن ۳۰۰ کیلوگرم و وزن کل بتن ۲۰۰۰ کیلوگرم است. حالا برای اینکه بتوانید میزان عیار این محصولات را متوجه شوید، باید طبق این فرمول پیش بروید:

عیار بتن = (۳۰۰ / ۲۰۰۰) * ۱۰۰

برخی کارشناس‌ها از یک فرمول دیگر هم برای بررسی میزان عیار بتن استفاده می‌کنند که عبارت است از:

Fc = (w/10) – ۹

اگر می‌پرسید که fc در بتن چیست، باید بگوییم که از این حروف برای بیان مقاومت مشخصه بتن بر اساس آیین‌نامه بتن ایران و نمونه‌های استوانه‌ای استاندارد بر حسب مگاپاسکال استفاده می‌کنند. w در این فرمول هم بیانگر عیار سیمان بر حسب Kg/m3 است.

نکاتی برای انتخاب عیار بتن متناسب با پروژه

برای اینکه بتوانید عیار بتن را متناسب با نوع پروژه انتخاب کنید، باید به فاکتور‌های مهمی توجه داشته باشید که عبارتند از :

• نوع سازه : برای هر سازه از نوعی عیار بتن استفاده می‌شود. مثلاً برای ساختمان‌های مسکونی از بتن‌هایی با گرید C20 تا C35 استفاده می‌کنند. برای سازه‌های بزرگ مانند سد‌ها یا پل‌ها به‌سراغ محصولاتی با گرید C40 یا C60 ‌می‌روند.
• بارگذاری : میزان بارگذاری که سازه توان تحمل آن را دارد، روی تعیین عیار بتن مناسب برای پروژه تأثیر می‌گذارد. با بالارفتن میزان بارگذاری به بتن‌هایی با عیار و مقاومت فشاری بالا نیاز داریم.
• شرایط محیطی : از جمله مهمترین شرایط مهم و تأثیرگذار بر میزان مقاومت بتن‌ها می‌توان به آب‌و‌هوا، دمای محیط و مواد شیمیایی خورنده اشاره کرد.
• نوع قالب : نوع قالب در تعیین عیار تأثیرگذار است. مثلاً در صورت استفاده از قالب‌های لرزشی از بتن‌هایی با عیار پایینتر استفاده می‌کنند.
• میزان بودجه : در صورت بالا رفتن عیار بتن بودجه مورد نیاز برای تأمین پروژه هم بالا می‌رود.
• نظر مهندس سازه : در آخرین مرحله حتماً مهندس سازه باید میزان عیار بتن مورد استفاده در ساختمان را تأیید کند، در غیر این صورت نباید از بتن‌های مختلف بدون آگاهی استفاده کنید.

عوامل مؤثر بر عیار بتن چه هستند؟

عوامل مختلفی بر عیار بتن تأثیر می‌گذارند که از جمله آنها می‌توان به نوع و کیفیت سنگندانه‌ها، شرایط آب‌و‌هوایی، سیمان و میزان مقاومت مورد نیاز برای پروژه اشاره کرد. برای اینکه بتوانید بتنی با عیار مناسب را انتخاب کنید، باید تمام این فاکتور‌ها را در نظر بگیرید.

با بالا رفتن میزان مقاومت مورد نیاز برای بتن انتظار می‌رود که عیار آن هم بالا برود. نوع و کیفیت سیمان‌ها و نوع سنگندانه‌های ریز یا درشت تاثیر مستقیم روی عیار دارند. اگر در شرایطی مانند بارندگی‌ها و طوفان‌های شدید هم بودید، بتن‌هایی با عیار بالاتر بیشتر به کار می‌آیند و باعث تکمیل پروژه به‌صورت مقاومتر می‌شوند.

عیار بتن، نکته ای مهم در ساختمان سازی

با علم بر اینکه عیار بتن چیست، امکان ساخت پروژه‌هایی با میزان مقاومت بالا را دارید. گرید این محصولات قبل از مصرف باید حتماً مشخص شود. شما همچنین باید به تطابق بین عیار با میزان مقاومت مورد نیاز برای ساختمان توجه داشته باشید تا مبادا سازه‌ای را بنا کنید که به‌دلیل نداشتن مقاومت کافی غیراستاندارد باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌دهیم که حتماً با یک کارشناس ساخت‌و‌ساز مشورتی داشته باشید و مطابق با راهنمایی‌های وی پیش بروید.