دلایل ایجاد ترک در بتن
دلایل ایجاد ترک در بتن چیست؟ بتن به‌عنوان یکی از مقاوم‌ترین مصالح ساختمانی، باز هم در برابر برخی عوامل آسیب‌زا مقاومت خود را از دست داده و دچار ترک‌خوردگی می‌شود. دلایل ایجاد ترک در بتن متنوع هستند و ترک‌هایی که روی این مصالح به وجود می‌آیند نیز انواع مختلفی دارند. برای پایداری سازه و بنا، مهم است که از دلیل ترک، نوع ترک و اثر ترک بر سازه آگاه باشید. با آگاهی از این نکات، می‌توانید اقدامات مناسبی برای افزایش مقاومت بتن‌ها انجام دهید.
آشنایی با انواع ترک در بتن
ترک در بتن‌ها انواع مختلفی دارد که در ادامه این مقاله از رایان پی بتن آن‌ها را لیست کرده و توضیح می‌دهیم:
ترک‌های انقباضی
به ترک‌های جمع‌شدگی ناشی از خشک‌شدن بتن، ترک انقباضی می‌گویند که جزو متدوال‌ترین ترک‌خوردگی‌ها در این مصالح است. بتن ترکیبی از آب و سیمان است و زمان سخت‌شدن، مقداری از آب موجود در این مصالح تبخیر می‌شود.
با تبخیر آب، اندازه دال بتنی تغییر کرده و منجر به ایجاد تنش در بتن خواهد شد. تنش به‌وجود آمده عامل بسیاری از ترک‌هایی است که روی بتن‌ها ایجاد می‌شوند.
ترک‌های انبساطی
دما و رطوبت می‌توانند باعث ایجاد ترک در بتن شوند. معمولا بتن‌ها در هوای گرم و به‌دلیل نداشتن فضا برای انبساط، دچار ترک‌خوردگی می‌شوند. برای جلوگیری از ترک‌های انبساطی معمولا از موادی مثل الیاف سلولزی آغشته به قیر استفاده می‌کنند.
ترک‌های خمیری
معمولا بعد از فرآیند بتن‌ریزی، بتن‌ها در معرض ترک‌های خمیری قرار می‌گیرند. این ترک‌ها معمولا در فاصله ۰.۳ تا ۱ متری از هم به‌وجود می‌آیند و عمق زیادی دارند. ترک‌های خمیری بعد از ۳۰ دقیقه تا ۶ ساعت پس از عملیات بتن‌ریزی ایجاد می‌شوند.
به منظور جلوگیری از ترک‌های خمیری معمولا از دوده سیلیسی، اختلاط و تراکم مجدد بتن و روشهای رایج دیگر استفاده می‌کنند.
پیشنهاد مطالعه: اگر با انواع بتن و خانواده بتن ها به طور کامل آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را در بلاگ رایان پی بتن مطالعه کنید تا با انواع آن به طور کامل آشنا شوید.
ترک‌های مویی
محل ترک‌های مویی، پی بتن‌ها است. این ترک‌ها به‌دلیل تنش نیروهای وارد شده یا تنش‌هایی که به‌خاطر آب‌رفتگی بتن هستند، ایجاد می‌شوند. بتن‌ریزی در هوای گرم نیز می‌تواند باعث ایجاد ترک مویی در بتن شود.
ترک ته نشینی
ترک ته‌نشینی معمولا به‌دلیل مقاوم نبودن خاک زیر بتن یا آماده‌نبودن خاک به وجود می‌آید. ترک‌های ته‌نشینی شاید چندین بار روی دیوار ایجاد شده و پیوسته نیز هستند.
دلایل ایجاد ترک در بتن چیست؟
دلایل ایجاد ترک در بتن متنوع بوده و شامل انواع ترک‌های خطرناک و بی‌خطر می‌شوند. حالا در ادامه در مورد هر یک از دلایل ایجاد ترک در بتن صحبت می‌کنیم:
تغییرات دمایی
تغییرات دمایی می‌توانند موجب ایجاد ترک در بتن شوند. این تغییرات روی حجم بتن تاثیر گذاشته و باعث ایجاد تنش در آن می‌شوند. برای این‌که تغییرات دمایی موجب ایجاد ترک در بتن نشوند، باید از میلگردهای حرارتی استفاده کنید. حالا در ادامه هر یک از تغییرات دمایی را که باعث ترک‌خوردگی بتن خواهند شد، توضیح می‌دهیم:
-
تغییرات دمایی برای آتش سوزی
معمولا در حین آتش‌سوزی حرارت دما افزایش پیدا کرده و حتی تا ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد هم می‌رسد؛ این اتفاق موجب ایجاد ترک در بتن خواهد شد. همچنین میلگردهای مسلح‌کننده بتن بر اثر آتش‌سوزی مقاومت‌شان را از دست می دهند که در نهایت باعت ترک خوردن بتن می‌شوند.
-
تغییرات دمایی هیدراسیون
تغییرات دمایی به خاطر هیدراسیون سیمان معمولا بعد از بتن‌ریزی ایجاد می‌شوند. در این زمان، چون بتن هنوز قدرت زیادی ندارد، دچار ترک‌های سطحی خواهد شد. برای جلوگیری از تاثیر افزایش دما به خاطر هیدراسیون سیمان بر ترک‌خوردگی بتن می‌توان از آرماتورگذاری استفاده کرد.
-
تغییر دمایی در طول روز
هر چند دمای داخل ساختمان‌ها می‌تواند در طول روز ثابت باشد، اما دمای خارج از آن‌ها دائما در حال تغییر است. در این حین به‌دلیل منبسط یا منقبض‌شدن سطح خارجی ساختمان و بدون تغییر ماندن سطح داخلی‌شان، امکان ایجاد ترک در بتن وجود دارد.
-
تغییرات دمایی به‌دلیل عبور تاسیسات سرمایشی و گرمایشی
یکی دیگر از دلایل ایجاد ترک در بتن، تغییرات دمایی به‌خاطر عبور تاسیسات سرمایشی و گرمایشی است. معمولا در محل عبور این تاسیسات، سرما و گرم در یک مسیر متمرکز شده و موجب اختلاف دما می‌شوند. این اتفاق مسیر لوله‌ها را دچار انبساط یا انقباض می‌کنند و در نهایت بتن‌ها دچار ترک‌خوردگی خواهند شد.
پیشنهاد: یکی از پرکاربردترین مصارف بتن استفاده در ساخت انواع نیوجرسی بتنی و سنگدال بتنی میباشد، برای دیدن این محصولات و اطلاعات بیشتر به صفحه مربوط به آن‌ها مراجعه کنید.
اشتباهات در بتن‌ریزی
اشکالات اجرایی زیادی در عملیات بتن‌ریزی وجود دارند که جزو دلایل ایجاد ترک در بتن هستند. در ادامه هر یک از این اشتباهات را نام برده و معرفی می‌کنیم:
- بتن‌ریزی در هوای گرم: بتن‌ریزی در هوای گرم باعث خشک‌شدن بتن شده و در نهایت باعث ایجاد ترک در آن خواهد شد
- استفاده از بتن با اسلامپ بالا: اگر برای روان‌تر شدن بتن داخل میکسر آب بریزید، ترک‌هایی روی بتن به وجود می‌آید که به خاطر اسلامپ بالا یا جمع‌شدگی ایجاد می‌شوند
- ویبره اشتباه در حین بتن‌ریزی: اگر تواتر لرزش کم بوده و لرزاننده کوچک باشد یا اگر دامنه لرزش کوچک و دامنه غوطه‌وری کم در نظر گرفته شود، روی بتن ترک ایجاد خواهد شد.
مشکل در طراحی اختلاط بتن
در صورتی که خمیر سیمان از سنگ دانه‌های موجود در بتن بیشتر باشد، احتمال ایجاد ترک روی بتن بیشتر می‌شود. در طرح اختلاط بتن باید از آب کمی نیز استفاده کرد تا بتن دچار ترک‌خوردگی نشود.
مشکلات در طراحی سازه
مشکلاتی مثل ایرادات طراحی در انقطاع می‌توانند یکی از دلایل ایجاد ترک در بتن باشند. در طراحی سازه‌ها معمولا به نتایج آزمایش خاک توجهی نمی‌شود، به‌همین دلیل نشست به وجود آمده و بتن‌ها ترک می‌خورند
خوردگی
اگر میلگرد داخل بتن اکسید شود، خوردگی به‌وجود می‌آید. بتن‌ها نیز معمولا به‌دلیل بیشتر شدن حجم لایه اکسید شده ترک می‌خورند. عوامل زیادی باعث ایجاد خوردگی در بتن می‌شوند که از جمله آن‌ها عوامل داخلی مثل مواد تشکیل‌دهنده بتن و عوامل خارجی مثل آب نفوذی، اکسیژن و … هستند.
روشهای ترمیم ترک بتن ها
چطور می‌توان ترک روی بتن‌ها را ترمیم کرد؟ در ادامه چند راهکاری کاربردی و تاثیرگذاری برای از بین‌بردن ترک‌های بتن را لیست می‌کنیم:
- تزریق رزین اپوکسی
- آب‌بندی و مسیریابی ترک بتن
- بخیه‌زدن و دوختن ترک بتن
- تنیدن
- اضافه‌کردن میلگرد محاسباتی
- پر کردن با گروت
- خورانش ثقلی
- اشباع‌سازی با پلیمر
ترک در بتن، عاملی برای کاهش مقاومت سازه
ترک در بتن می‌تواند مقاومت سازه و بنا در برابر عوامل آسیب‌زا را از بین ببرد. اگر نتوانید ترک‌های به‌وجودآمده در بتن را تشخیص داده، دلیل ایجاد‌شان را بشناسید و راهکاری مناسبی برای ترمیم‌شان بیابید، این ترک‌ها به مرور ممکن است آسیب‌های جدی به سازه وارد کنند. بنابراین با شناخت دلایل ایجاد ترک در بتن، به‌دنبال راهکاری مناسب برای از بین بردن آن‌ها باشید. کارشناسان ما در رایان بتن آماده هستند تا در این زمینه به شما کمک کنند! پس برای دریافت مشاوره می‌توانید با پشتیبانی سایت تماس بگیرید.