سقف‌ها به روش‌های مختلفی طراحی و اجرا می‌شوند. در واقع اهمیت بالای این سازه در ساختمان‌ها موجب شده است تا سبک‌های متنوعی در طراحی آن ابداع شود. دال مجوف دوپوش نیز یکی از انواع سقف‌های ساختمانی است که به دلیل مزایای فراوان، در پروژه‌های زیادی مورد توجه است. در این نوشته به‌طور خلاصه به بررسی این سبک دال بتنی می‌پردازیم.
دال مجوف دوپوش چیست؟
دال مجوف دو پوش یا به اصطلاح سقف حبابی (BubbleDeck) نمونه‌ای عالی از سقف‌های حفره‌دار است. این سبک طراحی اولین بار در دهه ۱۹۵۰ میلادی و در دانمارک مورد توجه قرار گرفت. در آن زمان این سقف‌ها به کمک مقاطع استوانه‌ای شکل، دارای حفره شده و بقیه فضای خالی بتن‌ریزی می‌شد. این سبک طراحی موجب کاهش مصرف بتن و سبک‌تر شدن بار کلی سازه می‌گردید.
با این حال از سایر مزایای دال‌های مجوف امروزی برخوردار نبود. به عنوان مثال این سقف‌ها در آن زمان یک‌طرفه اجرا می‌شد. این شرایط تا سال ۱۹۹۰ میلادی ادامه داشت. در این زمان بود که مهندسی دانمارکی با نام Joergen Breuning طراحی آن را تغییر داد.
این مهندس دانمارکی و تیمش، با آزمودن سایر اشکال مجوف از جمله مکعب، کره و… در نهایت به این نتیجه رسید که استفاده از توپ‌های کروی شکل تو خالی، بهترین گزینه برای طراحی این سقف‌ها است. از آن زمان به این دال‌ها سقف حبابی گفته می‌شود. در واقع این شکل کروی حفره‌های ایجاد شده در سقف، علاوه بر مزایای قبلی، کمک می‌کند تا توزیع تنش در سقف بهتر شده و هنگام ورود بارهای جانبی، سقف تحمل‌پذیری بالاتری داشته باشد.
روش کار دال مجوف دو پوش
دال مجوف دوپوش نیز مانند سایر انواع دال بتنی پیش ساخته از تئوری مشابهی در روش کار خود استفاده می‌کند. به‌طور خلاصه در گذشته‌ای نه‌چندان دور استفاده از دال بتنی در طراحی سقف‌ها به روشی ساده و بدون حفره انجام می‌شد. به همین دلیل نیز برای حفظ استحکام و تحمل پذیری سقف، استفاده از تیرهای آهنی و ستون های بیشتر امری ضروری بود.
همچنین این سبک طراحی سقف موجب می‌شد تا برای ساختن سقف های عریض و طویل تر و به عبارت دیگر گسترده‌تر، نیاز به افزایش ضخامت سقف با هدف بهبود خواص استحکامی آن احساس شود. اما همین مسئله نیز موجب افزایش بار مرده ناشی از بالا بودن وزن سقف بر سازه کلی ساختمان می‌شود.
دال های مجوف از جمله دال مجوف دوپوش توانستند با ایجاد فضاهای خالی در بتن ریزی سقف، علاوه بر حفظ استحکام بتن، از وزن آن تا حدود زیادی کاسته و موجب کاهش هزینه های ساخت و ساز شوند. از سویی در این سبک طراحی نیاز به افزایش ضخامت سقف نبوده و می‌توان سقف‌هایی با دهانه بازتر و وسیع‌تر را با تعداد تیر و ستون‌های کمتر اجرا کرد.
نکته دیگر اینکه در دال‌های مجوف مختلف اغلب در دو حالت کلی در بتن حفره ایجاد می‌کنند. حالت اول استفاده از قالب‌های کروی یا بیضوی شکل است. حالت دوم نیز قالب‌های مکعبی است. البته در اغلب موارد قالب‌های مکعبی نیز با در کنار هم قرار گرفتن، فرم‌های کروی وجوف ایجاد می‌کنند. هرکدام از این موارد مزایا و معایب خاص خود را دارند. به عنوان مثال مدل‌های مکعبی در اجرا ساده‌تر و دقیق‌تر هستند.
مزایای دال مجوف دو پوش
به‌طور کلی می‌توان مزایای دال مجوف دو پوش را در چند بخش اجرایی، فنی، معماری و اقتصادی تقسیمبندی کرد. در بخش نهایی این نوشته به بررسی مختصر این مزایا پرداخته‌ایم.
مزایای اجرایی
بابل دک ها مزایای اجرایی متنوعی را برای پروژه شما فراهم می‌کنند. در درجه اول این نوع سقف به دلیل پیش ساخته بودن، اجرای ساده‌تری داشته و از این طریق نیز سرعت اجرای سقف را افزایش می‌دهد.
از سویی همین ویژگی موجب می‌شود تا بتوان آن را توسط کارگران نیمه ماهر اجرا کرد. باز هم همین ویژگی موجب شده تا اجرای سقف مجوف دوپوش نیازمند ماشین‌آلات و تجهیزات خاصی نباشد. راحتی عبور و مرور در مرحله اجرای سقف نیز امنیت کارگران را به شکل بهتری فراهم می‌کند.
از سویی در زمینه اجرا دیگر شما نیازی به آرماتوربندی ندارید. حجم بتن‌ریزی نیز به‌طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد. بی‌نیازی به استفاده از آستر گچ و خاک یا سیمان در زیر سقف نیز از مزایای دیگر این سبک دال بتنی است. در نهایت دو طرفه بودن این سقف‌ها موجب می‌شود تا در مراحل بعدی برای عبور تاسیسات از زیر سقف، کار ساده‌تری پیش رو داشته باشید.
مزایای فنی
سقف مجوف دوپوش در کنار همه مزایای خود، ویژگی های مثبت چشم‌گیری از نظر فنی ارائه می‌کند. مواردی که باعث می‌شود تا این سقف در شرایط متنوع، از دوام و استحکام بالاتری برخوردار باشد. به عنوان مثال این سقف محدودیتی برای استفاده در مناطق با آب و هوای متفاوت ندارد.
از سویی به دلیل توزیع بهتر بارهای وارد شده به کف سازه (به دلیل دو طرفه بودن)، استحکام بیشتر و عملکرد لرزه‌ای بهتری دارد. بنابراین در شرایط وقوع زلزله دوام بیشتری خواهد داشت. در نهایت سقف‌ها به دلیل دو طرفه و مجوف بودن، عایق مناسبی در برابر انتقال صوت و حرارت هستند.
مزایای معماری
سومین دسته‌بندی از مزایای سقف حبابی به جنبه معماری این سقف‌ها اشاره دارد. امکان کاهش ستون‌ها و همچنین استفاده نامنظم از ستون‌ها و در نتیجه افزایش متراژ بنا، اولین مزیت معماری این سقف‌ها است.
از سویی کاهش ضخامت سقف‌ها باعث می‌شود تا ارتفاع مفید طبقات بیشتر شود. در فضای پارکینگ نیز نبود ستون‌ها امکان فراهم کردن تعداد بیشتری پارکینگ را فراهم می‌کند. در نهایت یک سقف دهانه باز کمک می‌کند تا امکان تغییر پلان داخلی یک ساختمان بسیار ساده‌تر باشد.
مزایای اقتصادی
در آخر مهم‌ترین مزایای استفاده از سقف مجوف دوپوش را باید در صرفه‌جویی اقتصادی آن در پروژه‌های ساختمانی یافت. جایی که به‌طور خلاصه با کاهش مصرف بتن، افزایش متراژ ساختمان، کاهش مصرف ستون‌ها، تیرها و میلگردها، کاهش نیاز به کارگر ساختمانی، کاهش هزینه‌های نازک کاری و فراهم کردن فضای تاسیسات (از جمله بی‌نیازی به اجرای سقف کاذب) و در نهایت کاهش زمان اجرای سقف، می‌توان صرفه جویی های اقتصادی چشم گیری در پروژه های ساختمانی داشت.